Başkent Santiago'nun yaklaşık 100 km kuzeyinde yer alan bir liman şehri olan Valparaiso, Latin Amerika'da 19. yüzyıl sonu şehir ve mimari gelişiminin mükemmel bir örneğini temsil etmektedir. Şehir, doğal bir arenaya benzeyen yapısı ve kiliselere ait muhteşem çan kuleleriyle enfes bir manzara oluşturmaktadır. Güzel bir koy, dar bir düzlük alan ve sıra sıra tepelerden oluşan şehrin tarihi bölgesi kentin ilk geliştiği alan olan denizle ilk tepe arasındaki birbirine geçmeli beş farklı mahalleden oluşmaktadır.
La Martiz Kilisesi - © Ricardo Martins / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-2.0 (08.01.2013)
Depremler ve istilalar nedeniyle dört kez inşa edilen ve bugünkü görünümüne ancak 1842 yılında kavuşan La Matriz Kilisesi Şili'nin ulusal anıtı olarak kabul edilmektedir. Sömürge döneminin izlerini taşıyan kilisenin çevresinde 19. yüzyıl tipik liman mimarisine ait evler yer alır. Kilisenin bulunduğu aynı adlı meydan Valparaiso'nın geleneksel dinî faaliyetlerin merkezi olarak kabul edilir.
Echaurren Meydanı ve Serrano Caddesi, sokak pazarı ve küçük dükkanları ile geçmişte olduğu gibi bugün de daha çok ticari bir karakter taşımaktadır. Buradaki tarihi binalar üç ya da dört caddeye birden cephesi olan simetrik ve ortogonal yapılardır. Kuşkusuz en meşhuru hem ticari hem de konut özelliği taşıyan ve 1906 yılına tarihlenen Astoreca binasıdır.
Echaurren Meydanı - © Hemorag / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0 (08.01.2013)
Sotomayor Meydanı, deniz savaşlarında hayatını kaybeden askerler anısına yapılmış olan devasa anıtla özdeşleşir. Korsan saldırılarını engellemek ve şehri savunmak amacıyla kurulan San Jose Kalesinin yanında yer alan Deniz Müzesi'de önemli eserler barındırır.
Urriola Caddesi ile birbirinden ayrılan Alegre ve Concepción tepeleri tek bir mahalle oluşturur. Büyük ölçüde 19. yılın ikinci yarısından itibaren Alman ve İngiliz göçmenleri tarafından planlanan ve geliştirilen mahalle gezinti yerleri, seyir alanları, sığınaklar, yürüyüş bölgeleri, tarihi asansörlerin başlangıç noktaları ile şehri ziyaret edenelerin en çok tercih ettiği yerlerden birisidir.
Asansörlerden birisine örnek - © Yanquele Arevalo / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0 (08.01.2013)
Tüm anlatılanların da ötesinde şehre ayrı bir anlam ve şekil veren tepeleriyle, ilginç asansörleriyle, ünlü Şili'li yazar Pablo Neruda'yı da etkileyen merdivenleriyle, klasik liman şehri mimarisi ve dar sokaklarıyla Valparaiso, hedef olmaksızın gezilmesi gereken ender şehirlerden birisi olarak değerlendirilmektedir.
KAYNAK : © UNESCO World Heritage Center
ÇEVİRİ: © M. Hakan Özbaran / Gezialemi.com
© PR / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-2.0 (08.01.2013)
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: 2003
Liste Sıra No: 959
Niteliği: Kültür
Yeri: Valparaiso, Şili
Koordinatlar: S33 2 26.3 W71 37 40