İsviçre'nin Fransa sınırındaki iki komşu kasaba, Jura Dağları'nın verimsiz toprakları üstünde. Bu nedenle saatçilik gelişmiş. Yerleşim, 19'uncu yüzyılın başlarında saat endüstrisine uygun olması için yeniden tasarlanmış. Her ikisinin de sokak dizilimi satranç tahtası gibi paralel çizgiler üzerine kurulu. İsviçre için sıradışı olan bu planlamada çizgilerin ucu açık bırakılmış; evler ve atölyeler iç içe. UNESCO'ya göre bu, tarihi 17.nci yüzyıla dayanan yerel saat yapımı kültürünün ihtiyaçlarını bugün hâlâ yansıtan bir tasarım örneği. Bu kültürel alan, tek endüstrili üretim kasabalarının iyi korunmuş ve yaşayan bir modeli. Her iki kasabanın şehir planları da küçük esnaflık yapılan çiftlik kültüründen, daha yoğun bir fabrikasyon üretime geçişi temsil ediyor. Karl Marx, kitabı Das Kapital'de, Jura'daki işgücü ve saat yapım endüstrisini değerlendirdiği bölümde La Chaux-de- Fonds kasabasını, "büyük fabrika-kasaba" olarak tanımlıyor. Bu kasabalar dünyadaki saat yapımının doğum yeri olarak değerlendirilirken, İsviçre'deki Jugendstil (yeni sanat) akımının da büyük bir merkezi. Jura bölgesi kırsal alanı, yürüyüş bisiklet ve gezinti amaçlı kayak yapmak için de elverişli.

1000 metre rakımlı La Chaux-de-Fonds, İsviçre'nin en yüksek kasabalarından. Kasaba, mimar Le Corbusier ve otomotiv sektörünün öncülerinden Louis Chevrolet ve yazar Blaise Cendrars'ın gibi ünlü kişilerin de doğum yeri. La Chaux-de-Fonds'ta az sayıda ortaçağ binası bulunuyor, çünkü kasaba 1794 yılında çıkan büyük yangında neredeyse tamamen yok oldu. Charles-Henri Junod, La Chaux-de-Fonds'u Amerikan kasabalarını taklit ederek adeta bir satranç tahtası üzerinde yeniden inşa etti. 

1887 yılında burada doğan ve Le Corbusier ismiyle bilinen Mimar Charles Edouard Jeanneret-Gris, erken dönem işlerinden bazılarını bu kasabada yaptı. 1912'de anne babası için inşa ettiği Maison Blanche bunlardan biri. Zamanının çok öncesindeki eseri "Ville Turque", 1987'den beri bu kasabadan dünyaya açılan saat markası Ebel'in, PR merkezi. 

Corbusier'den önce de Jugendstill sanat akımı şehirde etkisini hissettiriyordu. Bu üslup yerel deyimle "İspanya Stili" olarak biliniyordu. Sanayileşmeyle çok daha gelişti. Bugün kasaba İsviçre'de bu akımın en önemli merkezi. Komşu kasaba Le Locle'nin dışındaki güzel görünümlü "Château des Monts"da büyük bir saat koleksiyonu sergileniyor. Kasabadaki Çiflik ve Elişçiliği Müzesi, 17.nci yüzyıldan kalma bir çiftlik evinde. Güzel Sanatlar Müzesi'nde ise 19 ve 20'nci yüzyıl İsviçreli sanatçıların eserleri sergileniyor.

KAYNAK: © UNESCO World Heritage Center;  © Hürriyet Seyahat (03.08.2009)

FOTO (AVATAR): :  © Aline Henchoz / UNESCO Web Sitesi (10.03.2014)

© Gezialemi Dünya Mirası Listesi