Porto'ya geldik, gezdik ve biraz yorulduktan sonra acıkmaya başladık. Peki Porto'da ne yiyebiliriz? O kadar çok alternatif var ki... Haydi, hep beraber okuyalım...Katkılarınızı bekliyoruz...
Genel olarak Portekiz mutfağı...
Portekiz mutfağı temel olarak Akdeniz'den esinlenmiş. Özellikle de komşusu İspanya ile oldukça benzer özellikler taşıyor. Başta deniz ürünleri olmak üzere, domuz eti, tavuk eti, patates, lahana, pirinç, sarımsak, soğan ve çeşitli baharatlar kullanılarak yapılan pek çok yemek mevcut. Yumurtanın da oldukça fazla kullanıldığını söyleyebiliriz. Bunun yanında Portekiz mutfağında kuşkusuz zeytinyağının önemi de yadsınamaz. Ana yemek olarak sunulan çorbalar, doğal haliyle kestirme yapılmadan pişirildiği için kıvamı çok koyu olmuyor. Mevcut herşeyin mümkün olduğunca kullanılması prensibine dayanan Portekiz mutfağında pek çok sebze-et birbirine karıştırılarak servis ediliyor. Bu yüzden görsel olarak zaman zaman size çok iştah açıcı gelmeyebilir. Öyle ki etin doğrudan yenemeyen yerlerini de farklı baharatlar ve sarımsakla kurutarak kendilerine has bir sosis olan "linguica" yapıyorlar.
Portekiz mutfağında neyin atıştırmalık neyim ana yemek olduğu her zaman net biçimde ayrılamıyor. Yemeklerinizi "tasca" denilen bir tür et yemeği restoranında, "a restaurante cervejaria" olan bar-restoranlarda ya da "marisqueira" denilen deniz ürünleri restoranlarında yiyebilirsiniz. Restoranlarda "prato de dia" yani günün yemeği oldukça ekonomiktir. Ya da "ementa turistica" olarak söylenen turist menüsü de kurtarıcınız olur. Bizim de yabancı olmadığımız "couvert" yani kuver, Portekiz'de de karşılaşacağınız bir şey. Peynir, yağ, zeytin, ton balığı, ekmek gibi şeylerden küçük parçalar halinde sunulan kuverlerin tanesi 1-2 € arasında değişiyor. Masaya geldiğinde yemeden geri de gönderebilirisiniz.
Kızarmış patates ve biberle servis edilen "Bacalhau à Minhota"
Kahvaltı erken saatte yapılıyor. Daha çok kahve ve "Pastéis de nata"dan oluşuyor. Portekizin kruvasanı olarak ifade edebileceğimiz bu tart, karamelli ya da tarçın ve limonlu kremasıyla çanak şeklindeki milföy hamurunun yüksek ısıda pişirilmesiyle elde ediliyor. Ayrıca tatlı olarak da tercih edebilirsiniz. Öğle yemekleri 12.00-15.00 arasında yenirken turistler dışında saat 20.00-20.30'dan önce akşam yemeği yiyen Portekizliye pek rastlanmıyor. Bahşiş zorunlu değil elbette ama %5-10 arasında bir bahşişe kim hayır der ki?
Porto
Porto, pek çok popüler Avrupa şehriyle karşılatırıldığında, "sudan ucuz" diyebiliriz. Gerçekten de orta karar güzel bir restorandan, iki kişi, bira ya da şarapla tatlanmış üç kap yemekli bir menüye en çok 45-50 € ödeyerek çıkabilirsiniz. Elbette kastettiğimiz lüks ya da Michelen yıldızlı astronomik yerler değil. Meşhur "Francesinha" nehir kenarında güzel bir manzara eşliğinde 8-9 € iken turistik olmayan iç kesimlerde 4-6 €'ya satılıyor. Douro Nehri kenarındaki ünlü Ribeira bölgesinde francesinha ve biradan oluşan bir öğle yemeğine en çok 10-12 € ödüyorsunuz. Mc Donalds'da menüler ortalama 4,5-5,5 € iken, bir bardak sıcacık kahve ise 1 € civarında. Aynı kahveyi nehir kenarında ortalama bir cafede 1,5-2 €'ya içebilirsiniz. Ünlü Portekiz birası "Super Bock" ortalama 1,5 € iken bir şişe kola ise ortalama 1 €.
Deniz ürünleri ve özellikle "Bacalhau"
Neredeyse tüm Portekiz'de olduğu gibi Porto'da da deniz ürünleri oldukça revaçta. Hatta kahvaltıda bile onlara rastlayabilirsiniz. Morina, sardalya ve mezgit favori balıklardan ancak ahtapot ve kabuklu deniz ürünlerini de unutmamak lazım. Balık yağı açısından da oldukça zengin olan morina balığına İngilizler "codfish" derken Portekizliler "bacalhau" diyorlar. Daha doğrusu bacalhau bu balığın kurutulmuş hali de denilebilir. Neredeyse Portekiz'in milli sembolü olmuş. Çok farklı stillerde pişiriliyor. Lazanya gibi olanı da mevcut köfte gibi olanı da. Hatta cipsle marine edilmiş olanı bile var. Bu yemeğin ne kadar popüler olduğunu anlatmak için yılın her gününe farklı bacalhau yapıldığını söylüyorlar. Hatta kitapçı raflarında "Bin Bacalhau Tarifi" adlı yemek kitaplarının dahi olduğunu yazıyor gurme yazarlar. Yalnız balık yemekleri öyle tek başına balık ve yanında yeşillik tarzında sunulmuyor. Öncelikle belirli soslarla pişiriliyor ve başta patates olmak üzere ıspanak ve soğan gibi farklı sebzelerle servis ediliyor.
Bir tür balık köftesi olan "Pastéis de Bacalhau".
En popüler bacalhau yemeklerinden birkaç tanesini sizlerle paylaşalım. Bunlardan en çok yapılanı muhtemelen "Pastéis de Bacalhau". Tuzlu morina balığı, patates, soğan, maydonoz ve yumurta ile yapılıyor. Bir tür balık köftesi olan bu yemeği hem ana yemek hem de meze olarak yiyebilirsiniz. Hatta pek çok süpermarkette hazır olarak da satılıyor. Bir diğer popüler balık yemeği de patates, soğan ve sütle pişirilerek haşlanmış yumurtayla servis edilen "Bacalhau à Gomes de Sá". Patates, soğan, taze maydonoz ve siyah zeytinle hazırlanan "Bacalhau à Brás" ise başka bir popüler balık yemeği. "Bacalhau com natas" ise patates, soğan ve krema ile hazırlanarak fırınlanıyor. Kuzey Portekiz'de neredeyse her restoranın mönüsünde rastlayabileceğiniz "Bacalhau à Minhota" da yağda kızartılmış ve kırmızı biberle marine edilmiş morina parçalarından oluşuyor. Aynı yağda kızartılmış olan patates ve soğan halkaları da garnitür olarak yeniyor. Ağır balık sizin için bir yaşam biçimi ise bir tür börek olan "empada de bacalhau" yu da deneyebilirsiniz.
Diğer balık yemekleri ızgara sardalya (sardinhas assadas) ve soğan, domates ve kabuklu deniz ürünlerinden oluşan bir tür güveç olan "caldeirada". Bunun dışında deniz ürünleri kahvaltı da dahi kendisine yer buluyor. Ton balıklı ve yumurtalı ekmek olan "Paozinho com atum" çok sevilen kahvaltı seçeneklerinden birisi.
Ribeira'daki "A Canastra Ribeira" Restoranında Francesinha...
Francesinha
Pek çokları tarafından "kemiksiz Porto'lu" olarak tanımlanan francesinha, kelime itibariyle "küçük Fransız kız" anlamına geliyor. Porto'lular buna "tost" diyorlar... Ben anlatayım siz de hem okuyup hem resme bakarakkarar verin. Hafif acılı, üzerinde yumurta ve peynir, içinde ise biftek ve domuz eti bulunan, bazen sulu olan ve tabakta sunulan bir tost düşünün. Özel sosu birayla hazırlanıyor ve bazen tabağın etrafında oldukça fazla miktarda kızarmış patatesle bazen de patatesler ayrı bir tabakta servis ediliyor. Siparişiniz üzerine hazırlandığı için önünüze gelmesi 15-20 dakikayı buluyor. İkaz ettiğinizde istemediğiniz malzemeleri (mesela domuz eti) koymayabiliyorlar. Daha çok öğle yemeğinde tercih edilen francesinha, meşhur Porto şarabı yerine birayla yeniliyor. Keskin bir tadı olan yemek kesinlikle lezzetli. Ama ağır olduğunu da belirtmek lazım. Her zaman yenecek bir şey değil ama Porto'ya geldiğinizde en azından bir kez yemenizi tavsiye ederim. Daha önce belirttiğim gibi Ribeira kenarındaki restoranlarda 8-10 € arasında olan fiyatlar, şehrin iç bölümlerinde 4-7 € arasında değişiyor. Popüler bir fado mekanı olan Guarany Cafede francesinhanın fiyatı ise 12 €.
Yemeyi göze alırsanız Porto usulü işkembe sizi bekliyor...
Tripas à moda do Porto (Porto usulü işkembe)
Porto'yla özdeşmiş bir diğer yemek ise Porto usulü işkembe (Tripas à moda do Porto). Hatta sırf bu yüzden Porto'lulara "Os Tripeiros" yani "işkembeciler" deniyormuş. Hakkında farklı hikâyeler anlatılsa da en popüler olanı şöyle: Porto doğumlu Prens Henry Ceuta'yı fethetmeye giderken şehirde ne kadar et varsa yüklemiş götürmüş. Tahmin edebileceğiniz gibi geriye sadece işkembeler kalmış. Halk da bu işkembeleri bir güveç içinde ev yapımı sosis, paça ve yağlı etlerle karıştırarak pişirmiş ve esmer ekmekle yemiş. Zaman içinde fasulyenin de yer aldığı yemek Porto'nun en önemli mönülerinde yer almış. Hatta içindekilere tavuk eti de dahil edenler olmuş. Bugün pek çok restoranda servis edilen yemeği yemek için birkaç alternatif verelim:
- Líder Restaurant, (Alameda Eça de Queirós 120/130, Porto)
- A Cozinha do Manel, (Rua do Heroísmo 215, Porto)(Sadece Çarşamba günü)
- O Buraco, (R. do Bolhão, 95 - Santo Ildefonso)
Peki diğer yemekler neler?
Pek çokları tarafından dünyadaki en lezzetli çorbalardan birisi olarak tarif edilen "caldo verde" Porto'daki tüm restoranlarda bulabileceğiniz bir çorba. Anlamı "yeşil su" ancak siz daha çok baharatlı, sarımsaklı ve patatesli lahana çorbası olarak bilseniz daha iyi olur. Orijinalinde sosis de bulunuyor ancak ikaz ederseniz etsiz de servis ediliyor. Bazen rendelenmiş peynir lezzeti de alabilirsiniz.
Başka popüler yemekleri yok mu derseniz, var elbette. İlk akla gelen "feijoda". Kuru fasulye ve pirinçle birlikte et ve sosis parçalarından oluşan bu yemek çok seviliyor. Et, pirinç, patates ve diğer sebzelerin haşlanmasıyla yapılan "Cozido à Portuguesa" da bir başka alternatif. Brezilya usulü barbekü olarak tarif edebileceğimiz 'Rodizios' da oldukça tutuluyor.
"Ben bunların yemeklerini yemem kardeşim, yok mu tanıdık lezzetler?" diye soranlardansanız Aliados Bulvarının aşağı tarafındaki Plaça de Liberdade'de bulunan Mc Donalds tam size göre. Siz de benim gibi Subway'cilerden biriyseniz Rua Gonçalo Sampaio 350 adresindeki devasa alışveriş merkezi "Shopping Cidade de Porto" dan içeriye dalabilirsiniz.
"Hiç mi bizden lezzet yok" derseniz Battalha Meydanında bulunan Uludağ Kebap Restoran tam size göre. Mekan sahibi Ahmet Beyin ya da oğlu Selçuk'un samimi ve neşeli sohbeti de cabası...
İster kahvaltıda ister yemekten sonra: "pasteis de nata"
Tatlılar
Tatlı, özellikle de, hamur işi tarzındaki pastane ürünleri konusunda Portekiz mutfağı son derece zengin diyebiliriz. Pek çoğunun içeriğinde yumurta ve peynir de bulunan tatlılar mevsimine göre vanilya ya da tarçın gibi baharatlarla zenginleştiriliyor. Kahvaltılarda da tercih edildiğini söylediğimiz "pasteis de nata" dan daha önce bahsetmiştik. Diğer bir popüler tatlı "leite-creme" dedikleri krem karamel havasındaki tatlı. "Papos de Anjo" bir başka keyifli lezzet. Oldukça tatlı olan bu lezzeti Porto'lular birer kadeh Porto şarabıyla yumuşatıyorlar. Pasta-kek tarzı tatlıları sevenler için "Pão de ló" nun eşsiz bir deneyim olduğunu söylüyorlar. Noel zamanında Serra peynirleriyle servis edilen bu tatlıyı en güzel Travessa de Cedofeita'da bulunan "Casa Margaridense" nin yaptığı söyleniyor. Bunun dışında "aletria" denilen bir tür tel kadayıf sayabileceğimiz tatlı ile "arroz doce" olarak adlandırılan pirinçli puding tercih edilebilir. Üzeri limonlu sosla kaplı olan bir tür yumurtalı ekmek tatlısı "rabanadas" yanında festival dönemlerine denk gelirseniz sokaklarda satılan ve "fartura" denilen tulumba benzeri tarçınlı tatlıyı da deneyebilirsiniz.
Cafe Majestic'in özel "rabanadas"ı...
İçecekler
Peki bu kadar şeyi yerken yanında ne içeceğiz diye soruyorsanız elbette ilk seçenek Porto şarabı ya da kısaca Port. Port denilince ilk anda kırmızı şarabı çağrıştırmakla birlikte tüm üretimin yaklaşık %10 kadarı da beyaz Port oluyor. Peki nedir bu Port'un hikayesi? Port, aslında brandy ile kuvvetlendirilmiş hafif tatlı bir şarap. Brandy ile tatlandırılmasının temel nedeni ise üretilen şarapların İngiltere ve Hollanda'ya giderken uzun gemi yolculuklarına dayanabilmesi. Henüz tüm şeker alkole dönüşmeden yüksek alkol dereceli brandy eklenince hem dayanıklı hem de yaklaşık 18 derece alkol olan bir şarap elde ediliyor. Douro nehrinin civarındaki yüksek bağlarda yetişen üzümlerden yapılan Porto şarabının formülü ve kullanılacak üzüm çeşitleri yasa ile korunuyor. Üreticisine, kalitesine, üretim yılına göre fiyatları değişmekle birlikte 3-5 €'ya dahi Porto şarabı bulabiliyorsunuz. En popüler olanları ruby, tawny, vintage ve rose.
Her ne kadar ismi Porto Şarabı olsa da tüm ünlü şarap firmaları nehrin öteki tarafındaki Gaia'da bulunuyor. Bunun temel sebebi de şarap mahzenlerinin fazla güneşi sevmemesi ve Porto'nun neredeyse tüm gün güneş alıyor olması. Şarap firmalarının bulunduğu mahzenlerin bazılarında ücretsiz (bazıları da Porto Kartla ücretsiz) şarap tadımı yapabiliyor ve devasa mahzenleri rehber eşliğinde gezebiliyorsunuz. Taylor's, Croft, Real Companhia firmaları ücretsiz tadım yapabileceğiniz firmalar. Bunun için birkaç yüz metrelik tatlı bir yokuşu göze almanız gerekiyor.
Şarap sevmeyenler için en güzel alternatiflerden birisi ise yerli bira "Super Bock". Daha çok 25 ya da 33 cl. olarak servis edilen bira son anda damakta kekremsi bir tat bıraksa da içimi güzel ve keyifli.
Aşağıda üç farklı internet sitesinde kendi takipçileri tarafından öne çıkarılmış Porto'nun en iyi düşük-orta bütçeli restoranlarının isim ve adresleri yer alıyor. Elbette damak tadı ve bütçe herkes için farklıdır ancak en azından fikir vermesi açısından alternatif yaratabilir.
Aliados Bulvarında Fado müziği ile de ünlü Guarany Cafe...
Tripadvisor
- Essencia Restaurante Vegetariano (Rua Pedro Hispano, 1196, Porto)
- Camafeu (Praca Carlos Alberto 83 | 1st Floor, Porto)
- Mercearia Das Flores (Rua das Flores, 110, Porto)
- Andor Violeta (Praca de Carlos Alberto, 89, Porto)
- Cometa Restaurante (Rua Tomas Gonzaga 87, Porto)
Lonelyplanet
- Nakité (Rua do Breiner 396), vejeteryan
- Confeitaria Do Bolhão (Rua Formosa 339)
- O Escondidinho (Rua Passos Manuel 144)
- O Caçula (Travessa do Bonjardim 20)
- O Comercial (Rua Ferreira Borges Ribeira Palácio da Bolsa)
Goporto (Geleneksel)
- A COZINHA DO MANEL (Rua do HeroIsmo, 215)
- BACALHOEIRO (Avenida Diogo Leite, 74)
- CASA ALEIXO (Rua da Estação, 216)
- CHEZ LAPIN (Rua dos Canastreiros, 40-42)
- O MARINHEIRO (Praça Dona Filipa de Lencastre, 187)
- PIMMS (Rua Infante Dom Henrique, 95)
- PORTUCALE (Rua da Alegria, 598)
- VINHAS D'ALHO (Muro dos Bacalhoeiros, 139-140)
Porto hakkında diğer gezi rehberleri için:
Not: Bu yazı, okuyacak ve kullanacak olanları bilgilendirmeye yöneliktir. Bazı bilgilerin (ücretler, saatler, isimler) mümkün olduğunca güncel olmasına azami özen gösterilmektedir. Mevcut durumu kesin olarak öğrenebilmek için gezi planlaması yaparken yazının içinde verilen linklerden kontrol edilmesi önerilir.
