UNESCO Dünya Miras Merkezi tarafından 15 Nisan'da yapılan değerlendirme sonucunda Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın bu yıl sunduğu 13 dosya da Dünya Mirası Geçici Listesi'ne kabul edildi. 

15 Nisan'da yapılan değerlendirme sonucunda Dünya Miras Geçici Listesi'ne kabul edilen alanlar şöyle: 

Anavarza Antik Kenti (Adana), 

Anadolu Selçuklu Medreseleri (Konya, Kayseri, Sivas, Erzurum, Kırşehir), 

Kaunos Antik Kenti (Muğla), 

Kızkalesi (Mersin), 

Arslantepe Arkeolojik Alanı (Malatya), 

Kültepe Arkeolojik Alanı (Kayseri), 

Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları (Çanakkale), 

Eflatunpınar Kaya Anıtı (Konya), 

İznik (Bursa), 

Mahmutbey Camisi (Kastamonu), 

Ahi Evran Türbesi (Kırşehir), 

Titus- Vespasianus Tüneli (Hatay), 

Kültür İnanç Parkı - Zeynel Abidin Camisi ve Mor Yakup Kilisesi (Mardin). 

Anavarza, Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerde, Kozan sınırları içerisinde, Kilikya bölgesinde bulunan antik kent. Çevresi mesire yeri olarak kullanılır. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza'nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer. Adana'nın yaklaşık 70 km kuzeydoğusunda, Dilekkaya köyündeki antik şehir, Sunbas çayının Ceyhan ile birleştiği yerin 8 km kuzeyinde ada gibi yükselen bir tepe üzerindedir.

  

Anadolu Selçuklu yapı türlerinden birisi de medreselerdir. Medreseler, din öğretimi ve İslam hukuku yanında; tıp, felsefe, tarih, astronomi ve matematik gibi bilimlerin de okutulduğu öğretim kurumlarıdır. Anadolu Selçuklu medreseleri, Orta Asya ve İran'da gelişen İslamiyetten sonraki Asya Türk mimarisinden etkilenmiş, kendilerinden sonraki Beylikler Dönemi ile Osmanlı medreselerini etkilemiştir.

Anadolu'nun çeşitli yerlerinde Anadolu Selçukluları tarafından yapılan birçok medrese vardır. Adaylık Dosyası; Konya'daki İnce Minareli Medrese ve Karatay Medresesi, Sivas'taki Çifte Minareli Medrese, Gök Medrese ve Buruciye Medresesi, Erzurum'daki Yakutiye Medresesi ve Çifte Minareli Medrese, Kayseri'deki Sahibiye Medresesi ve Çifte Medrese ile Kırşehir'deki Cacabey Medresesi'nden oluşmaktadır.

Muğla Dalyan'a yakın Köyceğiz sınırları içinde bulunan, bir diğer adı da "Kbid" olan antik kenttir. Dalyan, Ortaca boğazının öbür yakasında bulunan kent bir mitosa göre Miletos'un ikiz çocuklarından biri olan Kaunos tarafından Karya - Likya sınırında kurulmuştur. Antik Çağ'da bir liman kenti olan Kaunos günümüzde kıyıdan hayli içeride kalmıştır. Kente girişte kaya mezarları ziyaretçilerin ilgisini çeken eserlerdir. Diğer taraftan kenti tahkim eden yaklaşık 3 km. uzunluğundaki sur duvarları, Stoa, agora, çeşme, hamam, tiyatro ve tapınak kalıntıları Kaunos'un Antik Dönemde teşkilatı tam bir kent olduğunu ortaya koymaktadır. Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde hayli yaygın olarak yerleşim geçiren kent, M.S. yüzyılda terkedilmiştir. Yukarı Akropol Orta Çağ'da bir ara tahkim edilerek kullanılmışsa da, bu yerleşim fazla uzun süreli olmamıştır.

Erdemli Korikos sahil kalesinin 200 m. açığındaki küçük adacık üzerindeki kaleye Kız Kalesi denir.

Büyük bölümü ayakta olan Kızkalesinin kuzey ve güney uçları sekiz kuleyle korunmuştur. Kalenin dış çevre uzunluğu 192 m. dir. Kızkalesi ile sahildeki kale denizden bir yolla bağlanmış, denizden gelecek saldırılara karşı önlem alınmıştı. Karamanoğlu İbrahim Bey tarafından 1448 yılında onarılan Kızkalesi bugün İçel turizminin sembolü haline gelmiştir.

Malatya'nın 7 km. kuzeydoğusunda, Fırat ırmağının (Karakaya Baraj Gölü) batı kıyısı yakınındaki Orduzu Beldesinde yer alan Arslantepe Höyüğü'nün Kültür Dolgusu 30 m. yüksekliğindedir. M.Ö. 5000 yıllarından M.S. 11. yy.a kadar yerleşim görmüştür. M.S. 5-6. yy.lar arasında Roma köyü olarak kullanılmış ve daha sonra Bizans Nekropolü (mezarlık) olarak yerleşimini tamamlamıştır.

Kaniş Krallığı'nın başkenti ve Anadolu'daki Asur Ticaret Kolonileri sisteminin merkezi olan Kültepe, Kayseri'nin 20 km kuzeydoğusundadır. Örenyeri, çevresindeki ova seviyesinden 21 m. yükseklikte bir höyük ve onun etrafını çevreleyen karum adı verilen aşağı şehirden oluşmaktadır. Tarihi ve doğal anayolların birleştiği bir noktada yer alması, Kültepe'nin eski dünya ticaretinde önemini arttırmış ve M.Ö. 2. binin ilk çeyreğinde Anadolu-Suriye-Mezopotamya arasında önemli bir ticaret ve kültür merkezi olmasını sağlamıştır.

Çanakkale ve Gelibolu; modern Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ve Türk tarihinin önemli kişilerinin sahneye çıktığı ve Türk aydınlarının asker olarak görev yapmakta olan en seçme bireyleri de dâhil yaklaşık 250.000 kişinin yitirildiği, Türklük bilincinin ortaya çıkışıyla yakından ilişkili alanları içermektedir.

I. Dünya Savaşı sırasında, saldırıların ağır insan ve malzeme pahasına durdurulduğu Çanakkale deniz ve Gelibolu Yarımadası kara muharebeleri Türk ve müttefik askerlerinin ve denizcilerinin kararlılığının, adanmışlığının, kahramanlılığının ve fedakârlığının simgesidir.

Eflatun Pınar Hitit Su Anıtı, Konya İli, Beyşehir İlçesi, Sadıkhacı Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Hititler, dünya uygarlık tarihinde yaklaşık bin yıllık egemenlik döneminde devlet yapısını, sosyal, ekonomik ve dini hayatı yansıtan çeşitli somut kültür varlıkları bırakmışlardır. Söz konusu kültür varlıklarının şekillenmesinde ihtiyaçlar ve inançlar en önemli faktörler arasındadır. Suyun bir merkezde toplanarak ihtiyaç oranında kullanılması, böylece iyi bir su rejiminin uygulanması tarım toplumlarında ekonomik hattın önemli bir parçası olup, Eflatun Pınar Hitit Su Anıtı, Hititler'den sonra da fonksiyonunu kaybetmeden bugüne kadar ayakta kalabilen bu sistemin en güzel örneğidir.

İznik ya da tarihi adıyla Nikaia, Bursa İli sınırlarında, İznik Gölü'nün doğusunda, etrafı dağlarla çevrili verimli bir ova üzerinde kuruludur. Prehistorik çağlardan itibaren yerleşim izlerinin günümüze ulaştığı kentin, M.Ö 316 yılında, Makedonya imparatoru İskender'in generallerinden Antigonos tarafından kurulduğu bilinmektedir. Bithynia krallıkları döneminde Anadolu'nun en önemli Helenistik şehirlerinden biri, Roma döneminde görkemli bir şehir, Bizans döneminde iki Ökümenik Konsil'i (325 ve 787) ağırlayarak önemli bir dinsel merkez haline gelen kent, Osmanlı döneminde kentin adıyla anılan çini üretim merkezi olarak dünya kültür tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur. Uzunluğu 4.970 metreyi bulan, ana yönlere açılan dört anıtsal kapı ve bir çok kuleye sahip olan kent surları, Helenistik dönemden Osmanlı dönemine iki bin yıla yakın bir süre boyunca bölgeye hakim olan uygarlık ve kültürlerin izlerini günümüze taşımıştır.

Mahmutbey Camisi Kastamonu'nun eski adı Gaşgaba olan Kasaba köyünde bulunmaktadır. Anadolu Selçuklu Devleti'nin parçalanmasından sonra kurulan beyliklerden biri olan Candaroğulları Beyliği döneminde 1366 yılında inşa edilen Mahmut Bey Camii, Anadolu'daki ahşap tavanlı ve ahşap destekli camilerin ender örneklerinden biridir. Özellikle ibadet mekanındaki ahşap bölümlerin hiç çivi kullanılmadan geçme tekniğiyle birleştirilmesi ve ahşap yüzeyler üzerindeki "Kalem İşi" adı verilen süslemeler, yapıyı benzerlerinden ayıran en önemli özellikleridir.

1482 yılında, Ahilik Teşkilatının kurucusu Ahi Evran adına yaptırılan Cami ve Türbe, il merkezinde bulunmaktadır.Türbeye, cami içinden bir merdivenle çıkılmaktadır. Kırşehir il merkezinde yer almaktadır.  Zaviye planlı mescit Ahiliğin kurucusu Ahi Evran'ın türbesi ve zaviye- tekke olarak kullanılan mekanlardan oluşmaktadır.

Titus Tüneli, Titus Kaya Tüneli veya Vespasianus Tüneli, günümüzde Türkiye'nin Hatay iline bağlı Samandağ ilçesi sınırları içerisinde, üzerinde Çevlik köyü kurulu olan ilçenin 5 km. kuzeyinde kalan dağlık ve denize hâkim yamaçlarda bulunan Titus adıyla bilinen Titus Flavius Vespasianus tarafından yaptırılmış, yapımı yüzyılı aşkın bir zaman sürdüğü düşünülen tünellerdir.

Mardin ilinin önemli ilçelerinden olan Nusaybin'de bulunan Mor Yakup Kilisesi ve Zeynel Abidin Cami Suriye sınırına yaklaşık 250 metre uzaklıkta konumlanmıştır. Zeynel Abidin Cami Külliyesi; cami, minare, iki türbe (Zeynel Abidin ve onun kız kardeşi Sitti Zeynep Türbeleri), şadırvan, medrese odaları, mezarlık alanı ve yeni abdesthane yapılarından müteşekkildir. Külliye yapı olarak bahçeli, açık bir avlunun içerisinde şekillenmiş olup; genel olarak L plan şemasında kesme taş malzemeyle inşa edilmiştir. Cami külliyesinde yer alan türbelerdeki Zeynel Abidin ve kız kardeşi Sitti Zeynep, Hz. Muhammed'in 13. kuşaktan torunları olup tüm İslam aleminde kutsal sayılmaktadırlar. Türbe üzerindeki kitabeye göre cami 12. yüzyılda yapılmıştır.

 

Mor Yakup Kilisesi; Zeynel Abidin Caminin sadece 100 metre doğusunda yer almaktadır. Yukarı Mezopotamya bölgesindeki en eski kiliselerden biri olarak bilinen bu kilise, MS 309 yılında Nusaybin piskoposluğuna getirilen Mor Yakup tarafından 313 yılında inşa ettirilmeye başlanmıştır. Bazı yazıtlardan ve metinlerden; kilisenin burada bulunan Nusaybin Katedraline ait vaftizhane binası olarak inşa edildiği, ancak sonraki dönemlerde katedralin ve diğer yapıların yıkılmasıyla birlikte Mor Yakup Kilisesine dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır.

UNESCO İnternet Sitesi

http://tr.wikipedia.org

http://tr.wikipedia.org