 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hamburg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hamburg’u bir çok kez ziyaret ettim. Bu ziyaretlerimin sadece ikisi gezip görme amaçlıydı. Diğerleri ise; Hamburg’da bulunan Fenerbahçeliler Derneği’nin davetleri ile gerçekleşti. Haziran 2014’de yaptığım ziyaretin nedeni de Dernek Yöneticilerinden şampiyonluk kutlaması için aldığım davetti. İnsan bir çok kez ziyaret ettiği ve gelecekte de ziyaret etme umudunu taşıdığı kentlere ilişkin yazacaklarını hep erteler. Bu ertelemeler, zaman geçtikçe önceki ziyaretlerinizde edindiğiniz deneyimlerin, izlenimlerin belleğinizden yitmesine yol açar. Böyle olunca da ‘’ora’’ hakkında yazacaklarınız eksik kalır, duygusunu yitirir ; kuru bir tanıtımdan öteye gitmez. Bu nedenle Hamburg’a gelecekte de gitme umudum olsa da hazır elim değmişken ve izlenimlerim henüz tazeyken buraya ilişkin birkaç şey karalayayım.
Her zaman ticaretin merkezi
Roterdam’dan sonra Kara Avrupası’nın da en büyük ikinci limanı olması, Hamburg’u haklı olarak deniz taşımacılığının merkezi yapmıştır. Öyle ki; 100’e yakın yabancı ülke konsolosluğunun Hamburg’da icra-i faaliyet yapıyor olması, bu yargının doğruluğunun bir kanıtıdır. Ancak, Almanya’nın dünya açılan bir kapısı olması Hamburg’u, ‘’Yeter ki balın olsun sineği Bağdat’tan gelir’’ sözünü doğrularcasına II. Dünya Savaşı sırasında, müttefiklerin bombalarının en önemli hedefi haline getirmiştir. Gecelerce süren bombardımanlar, deyim yerindeyse Hamburg'u yerle bir etmiştir. Bu günkü Hamburg, savaş sonrası aslına uygun olarak onarılan bazı tarihsel binalar dışında yeniden yapılmıştır.
Nerelere gidilir Hamburg’un ll. Büyük Savaştan sonra yerle bir edildiğinden söz ettikten sonra bu başlık size biraz tuhaf gelebilir. Bir çok Avrupa kentinde olduğu gibi Hamburg'da da savaş sırasında tahrip olan binalar ( söz gelimi Varşova- Old Town, St.Petersburg vb.), eldeki fotografların yardımıyla asıllarına uygun olarak yeniden yapılmışlardır. Bunun yanında Hamburg, sadece tarihi yapıları ile değil, eğlencesiyle de alış verişiyle de gezilip görülesi bir yerdir.Hadi o zaman Hamburg’u tanımak için yürümeye başlayalım. Hamburg’da ilk ziyaret edeceğiniz yer Rathaus(Belediye Binasıdır) olmalıdır... 1842 yılında eski binanın yanıp kullanılmaz hale gelmesinden sonra Stad Hamburg Devleti-Eyaleti(stad), parlemento için yeni bir bina yapma kararı alır. Ancak bu kararın uygulamaya konması için yaklaşık yarım yüzyıl geçmesi gerekir.
Martin Haller’in başkanlığında bir grup mimarın hazırladığı Neo Rönesans biçemindeki bina 11 yıllık yapım aşamasından sonra 1897 yılında hizmete girer. Zamanın en görkemli binası olan Rathaus’un dönemin Prusya’sının zenginlik ve refahını simgelediği söylenir. 17 dönüm arazinin üzerine oturmuş, 647 odası olduğu söylenen binada Stadt Parlementosu ve Senatosu’nun toplandığı salonların yanı sıra Kraliyet Salonu ile başka amaçlar için kullanılan çok sayıda salon ve toplantı odaları bulunmaktadır.
Sarayın girişi konser ve sergi salonu olarak kullanılmaktaymış. (Son gidişimde değil ama 1987 yılındaki gidişimde orada bir resim sergisini dolaşmıştım). Rathaus, duvarlarındaki tablolar, duvar ve tavan resimleri, kristal avizeler, vitraylar, içlerinde kralları da betimleyen onlarca yontu, taş döşeli iç avlusunda Yunan Tanrıçası Hygieia’ya adanmış, suyun gücünü ve saflığını sembolize ettiği söylenen bir çeşme ve onlarca sanat eseri ile adeta bir müze gibi… Gibisi fazladan gerçek bir müze… Binanın ön cephesini ortalamış olan kulenin yüksekliği 112 metreymiş. Buraya bir çok kez geldim ama hiç birinde kuleye tırmanmak nasip olmadı. Ama Rathaus’un kule tarafında bulunan giriş kapısının üstündeki Latince yazıyı her seferinde okumaya çalıştım. Sizinle paylaşmak isterim:’’Biz yeni kuşaklar, bize atalarımızdan kalan özgürlükleri korumak için çalışıyoruz’’ (Çeviri, yazının tanıtım kitapçığındaki Almanca metinden benimle beraber olan bir arkadaşım tarafından yapıldı). Kentin merkezinde ve Haupthbahnhof’a yürüyüş mesafesinde olan bu muhteşem yapıyı birkaç satırla anlatmaya kalkmak, sizinle birkaç fotografı paylaşmak hayal gücünüzü haksız yere zorlamak olur. En iyisi yolunuz Hamburg’a düşerse; burayı kesinlikle ziyaret edin. Yanınızda bilen biri yoksa tek başınıza da dolaşabilir ya da her yarım saate bir başlayan rehberli turlara da katılabilirsiniz. Rathaus’a girişin hediyesi 10 euro
1906 yılında işletmeye açılan bu istasyon’un mimarları H.Reinhardh ve G.Sussenguth’dır. İkinci Dünya Savaşı sırasında çokça hasar gören bina aslına uygun olarak onarılmış, zamanla artan yolcu talebi nedeniyle aynı mimari biçeme sadık kalınarak kapasitesi artırılmıştır.
Bu gün, günlük 450 bin yolcu trafiği ile Paris’teki Gare du Nord’dan sonra Avrupa’nın ikinci büyük tren istasyonu olan Haupthbahnhof’da U-Bahn ve S-Bahn bağlantıları da vardır. İstasyonda çok sayıda restoran ve hediyelik eşya mağazası olduğunu da ilave edeyim. Fish Market (Balık Pazarı) Fish Market, St. Pauli’nin bir semti olan Altona’da Reeperbahn Str. ile Malmaille Breite Str. arasında yer alır. 300 yılı aşkın süredir burada faaliyet gösteren balık pazarı, benim şimdiye kadar ziyaret ettiğim -Amerika dahil- 70’e yakın ülkede gördüklerimin en ilginciydi. Bu tümceyi okuduktan sonra içinizden; - ‘’Kardeşim! Bu ne ki; deveden büyük fil var, hele biraz daha dolaş bakalım ne biçim balık pazarları var dünyada’’ diyebilir. Böyle düşünmekte haklı da olabilirsiniz.
Ama biraz sabır... Fish Market iki bölümden oluşuyor. Dışarıdan kocaman bir hangar görüntüsünde olanı, Amerikan filmlerinde gördüğümüz tutukevlerine benzeyen, ortası boş üç kattan oluşuyor. Burası, hiç abartmadan yazıyorum ‘’mahşeri’’ andırıyor. Zemin katta yürümek neredeyse turnike sistemi olmayan bir stadyum kapısından giriş yapmak gibi… İnsanlar et et üstünde. Canlı müzik eşliğinde, ortaya konmuş masamsı sıralarda bira içip fish brothchen(balıklı sandeviç) yiyenler, balık tezgahları önünde pazarlık yapanlar…Pazarlık sözü, lafın gelişi, burada pek pazarlık yapılmıyor... Üst katlar nispeten daha rahat. Ama asıl cümbüş dışarıda kurulan açık hava balık pazarında. Aslında adı balık pazarı ama sebze meyve taifesinden ne ararsan var. Çoğu tanıdık gelmeyen tropik meyveler mi ararsınız, yoksa envai çeşit çay mı? Ya çiçeklere ne dersiniz? Tekstil ürünleri, hediyelik eşyalar da cabası. Hiçbir şey yiyip içmeseniz, bir şey satın almasanız bile bu pazarı, pazar günleri saat 05.00 ile 09.30 arası ziyaret edin. Kışın bu Pazar saat 07.00’de açılıyormuş. Birlikte dolaştığım Hamburg’da yaşayan arkadaşlarım Almanlar’ın, St. Pauli’de sabaha kadar eğlendikten sonra buraya geldiklerini, deyim yerindeyse ‘’kandile burada püf’’ dediklerini söyledi. Benim şimdiye kadar öyle bir deneyimim olmadı ama Hamburg’a ilk gidişimde söz; ben de yeni doğan güne burada merhaba diyeceğim.
Barok tarzda yapılmış olan bu kilise Hamburg’un en büyük Lutheran Kilisesi’dir. Kilise’nin yapılış tarihi biraz karışık. 1625 yılında şimdiki kilisenin bulunduğu alana yapılan kilise, yıllar içinde yıkılınca yeniden yapılmış, 1906 yılında ise büyük bir bölümü yanmış, İkinci Dünya Savaşı sırasında müttefiklerin bombalarından nasiplenmiş ve savaş sonrasında ise bu günkü halini almış. Kilisenin içinde bana en ilginç gelen şey, mihrabın tam karşısındaki ‘’org’’. Müthiş bir şey doğrusu.
Hamburg’u ilk kez ziyaret ettiğim 1987 yılında, kilisede bir saate yakın, huşu içinde dinlediğim, bu süre içinde beni bambaşka bir aleme götüren org müziğinin tınıları uzun süre kulaklarımda çınladı durdu. Fırsatınız ve zamanınız varsa; kilise kapısında org konserinin programı var, ziyaretinizi ‘’o saate’’ uydurup bu müziği mutlaka dinleyin. Tanıtım kitapçığında; burada, çoğu aşağıdaki mezar odasında olmak üzere 2425 gömütün var olduğu yazıyor. Zamanın önde gelen yöneticileri ve varsılları, kiliseye bağış yaptıkları zamank buraya gömülürlermiş. Cenneti mi garanti etmek istediler bilemem ama o günden bu güne pek bir şey değişmemiş gibi... Ne diyelim? Kader utansın.
Kule, eskiden, denizden gelenlerin kuleye bakıp; -‘’Nihayet Hamburg’a geldik’’ dedikleri bir işaret görevi de yapıyormuş. Buradan neredeyse tüm Hamburg’u kuş bakışı görebiliyorsunuz. Şaka bir yana Hamburg’u gezmeye zamanınız yoksa kuleye çıkıp Hamburg hakkında fikir sahibi olmanın en kolay yolu bu, demedi demeyin. Kutsanmış Motosikletler Engishe Planke Str. de bulunan St. Michael'e giderken, oraya ulaşan yolların kapalı olduğunu söylediler. Nedeni; her yıl haziran ayının üçüncü pazar günü Almanya’daki motosiklet sürücüleri Ost-West'de toplanır, motosikletleri bir papaz tarafından kutsandıktan sonra motosikletle kentte bir tur atıp ve geldikleri yerlere dönerlermiş.
Aman Tanrım; manzara müthiş! Ben yaşamım boyunca, hiçbir yerde bu kadar çok motosikleti bir arada görmemiştim. Her markadan, her tipten abartısız binlerce motosiklet, düzenli sıralarla dizilmişler. Sıranın başından sonunu görmek olanaksız. Motosikletlilerin çoğu orta yaşın üstünde. Elbette aralarında gençler de var. Sürüclerin bir bölümü ise; giysileri, motorları, saç ve sakalları ile beni bir an da olsa 70'li yıllara götürüveren; ziyadesi ile göbekli hala 21. yüzyıldan 14 yılı tükettiğimizin farkındaymış gibi görünmeyen; yaşdaşlarımdı. Onlara Beni, bir an da olsa özgür düşüncenin egemen olduğu 70'lere götürdükleri için onlara dudaklarımda hafif bir gülümseme ile içten içe teşekkür ettim. Sürücüler, ses yükselticisinden yayılan kutsal sözlerin bir an önce bitmesini bekler gibiydiler. Sonunda her kesin ‘’amen’ demesiyle birlikte tüm motorlar, ses ölçerlerin kadralarını patlatacak kertede, gök gürültüsünün yanında fısıltı gibi kalacağı bir sesle çalışmaya başladı… Ve konvoy gittikçe ivmelenerek önümüzden geçti gitti. Hamburg Limanı Yukarıda Hamburg’un Kıta Avrupası’nın en büyük limanı olduğundan söz ettiğimi anımsıyorum. Elbe ve Alster Irmaklarının her iki yanında, gök yüzüne uzanmış, rüzgarın önünde salınan servi misali çalışan vinçler, bu vinçlerden yük alan, onlara yük veren rıhtımlara yanaşmış açık deniz ve nehir gemileri, 24 saat süren bir hay-huy…
Limanın büyüklüğünü kavramak için nehir kıyısından bakmak yeterli değil, yüksekçe bir yere; söz gelimi St. Micheal’in Kulesine çıkmak gerekli. İşte o zaman bizdeki en büyük limanın bile bunun yanında ‘’Üsküdar Vapur İskelesi’’ gibi kaldığını göreceksiniz.
Zaman zaman gördüklerimi ülkemdeki benzerleri ile karşılaştırıyor olmam, kimilerini üzebilir. Ama bilesiniz bunları yazarken bizdekileri küçümsemek değil amacım:Durum saptaması. Alster Gölü Çevresinde, Hamburg’un bana göre en güzel binalarına ev sahipliği yapan bu göl, kentin merkezinde. Etrafında çok güzel villalar, her keseye uygun restoranlar, kafeler, seyir alanları, bisiklet ve yürüyüş yolları var. Cenevre’deki kadar olmasa bile, ilgi çekecek kadar yükseğe tırmanan bir fıskiye hoş bir görüntü oluşturuyor. Vakit yarı geceyse ve hava mevsime inat şerbet kıvamındaysa; kıyıdaki bir kafenin köşeciğine oturmuşsanız ve masanızda buğulanmış bir bira bardağı varsa; anlamadığınız bir dilde de olsa sokak şarkıcılarının ezgilerini, saçlarınızı sevgili sevecenliği ile okşayan bir esinti size ulaştırıyorsa; ve de rengarenk ışıklar içinde dans eden fıskiyeye dikmişseniz gözlerinizi; Şu dizeleri mırıldanırsınız ister istemez: Mehtap on beşindedir
Havuzdaki fıskiye Belki tutarım diye Mehtabın peşindedir. Bahçenin boşluğunda Biriken sessizliği, Pırıltılar deliyor, Gecenin boşluğunda, Fıskiye yükseliyor. Sonra birden vurulmuş , Gibi renksiz durulmuş, Sulara inci inci, Düşerek can veriyor, Fıskiyenin bu hali Kalbe hicran veriyor. Her sevdanın sevinci, Her sevincin hayali, Göz kırpılması kadar, Sonunda suya düşmek, Rüzgarda dağılmak var.(*)
Gölde, belli günlerde yelken ve kürek yarışları da yapılıyormuş. Gölü ve çevresini tanımak için bir kafeye, sözgelimi Alex’e oturup, bira eşliğinde sadece göğe yüksen fıskiyeyi izlemek yetmez. Ya gölü çevreleyen yürüyüş yolunda yürüyeceksiniz ya da gölde turlayan teknelere bineceksiniz. Bana sorarsanız tekne turuna katılın. Hem daha çok yer görmüş olur hem de ‘’fırsat fırsattır’’ deyip, gezmekten yorulan ayaklarınızı dinlendirirsiniz. Tura katılmak 15 euro. Hamburg Pier Bu rıhtımda birkaç saat geçirmenizi öneririm. Kıyı boyunda alış veriş yapabileceğiniz bir çok dükkan, bir şeyler yiyip içeceğiniz restoran ve kafeler var. Eğer şansınız varsa; kıyıda dolaşırken, 19. Yüzyılda Missisisppi Nehrindeki yandan çarklılara benzeyen gemilerle, sizi bu günden alıp korsanlık çağına götüren 3 direkli yelkenlilerin önünüzden geçişine tanıklık edersiniz.
Miniatur Wonderland Adından da anlaşılacağı gibi harika bir yer. Eğer yeterli zamanınız varsa; buraya yarım gününüzü ayırın 2001 yılında hizmete giren bu eğlence parkı şimdilik 7 bölümden oluşuyor (tamamlanması 2020’yi bulacakmış). Bölümlerden birinde Kunffingen adı verilen bir kent var. Bu düşsel kent, hava limanına, tren istasyonuna, itfaiye teşkilatına kısaca bir kente bulunması gerekli bir çok şeye sahip. Miniatür Wonderlend’da bulunan ve Amerika’dan, Avusturya Alplerinden, İsviçre’den, Hamburg’tan esintiler taşıyan aslına uygun küçük modeller bir hayli ilginç. Modellenmiş uçaklar, istasyondan kalkan trenler, kamyonlar, otomobiller, dağlar, tepeler ve daha niceleri…
Gezi öncesi tanıtım broşüründen edindiğim bilgileri sizinle paylaştığımda Wonderland’ın bu adı(harikalar diyarı) gerçekten hak ettiği konusunda bana hak vereceksiniz. Wonderland’da 200 bin insan figürü kullanılmış, 12 000 mt. demiryolu döşenmiş, 11000’den fazla motorlu taşıt ve 890 adet tren konuşlandırılmış, 215 bin ağaç minyatüre serpiştirilmiş… Gözlerinizi kapayın ve düşleyin. Hediyesi şimdilik 12 euro. Hamburg Dungeon Hamburg’daki Dungeon’ı Londra’dakine gitmeden yıllar önce görmüştüm ve çok ilgimi çekmişti. Ama Hamburg’a yaptığım bu son seyahatimden 10 gün önce Amsterdam’daydım ve oradaki zindanı da seyahat programıma almıştım.
Bu nedenle 10 gün arayla ikinci bir zindana, üstelik 23 euro giriş ücreti ödeyerek girmek işime gelmedi. Daha önce benzer temadaki bir yeri ziyaret edip etmediğinizi bilemem. Zindanı görmek bu paraya değer mi? Karar size kalmış. Benim ilk ziyaretim sırasında zindana Alman Mark’ı ödeyerek giriyordunuz. Şimdi, o gün giriş için kaç mark ödediğimi anımsamıyorum; anımsasam da önemi yok, mark diye bir şey kalmadı çünkü. Stadt Park Bu yıl 100. Yaş gününü kutlayan ve yaklaşık 150 bin metre kare alana kurulmuş bu park, Hamburg’un kuzey kesiminde yer alıyor. Park, spor, yürüyüş ve piknik yapmaya elverişli. Ayrıca kafeler, restoranlar, göller, çocuk oyun alanları ile özellikle açık havada bulunmaktan hoşlananlar için ideal bir yer. Park’ın, sade ama hoş bir peyzajı var. Arkadaşım buranın zaman zaman fuarlara ve konserlere ev sahipliği yaptığını söyledi. Ziyaret edin derim. Planten un Blomen Park( bitkiler ve çiçekler) Hamburg’un merkezinde yer alan bu park, Stadt Park’tan farklı bir anlayışla tasarlanmış; daha gösterişli, daha canlı, daha renkli, daha cıvıl cıvıl. Hamburg’un kalbi sayılan bu park, küçük; nilüferlerle kaplı havuzumsu gölleri, göllerde yüzen kuğuları, kazları, yapay çağlayanları, geceleri ışıklandırılan tematik fıskiyeleri, çiçek bahçeleri, çiçek seraları, aralara serpiştirilmiş heykelleri, neredeyse ayaklarınızın altında dolaşan tavşanları ve sincaplarıyla ve de türlü çeşitli ağaçlarıyla cennet misali bir yer. Vaktiniz kısıtlıysa da gidip görün. Treppenviertel Blankeneser Burayı ziyaret edip etmeme konusunda tereddütlerim vardı. Hakkında okuduğum yayınlarda burasına ilişkin ortak bir tümce dikkatimi çekti. ‘’Kuzeyde bir Akdeniz Kasabası’’. Bir Akdenizli olarak bu yazıyı okuyunca doğrusu kuzeydeki Akdeniz Kasabasını merak eder oldum. Evet! İtalya’yı, İspanya’yı, Yunanistan’ı, kısacası Türkiye dışındaki Kuzey Akdeniz’de yer alan ülkeleri gezdiyseniz, burayı iklimi dışında bir Akdeniz kasabasına benzetebilirsiniz.
Kasaba hemen sahilden başlayan bir tepenin sırtında kurulmuş. Neredeyse iki kişinin omuz omuza yürümesine olanak vermeyecek kadar dar merdivenli sokaklar, burayı Akdeniz kasabasına benzetenlere hak verdiriyor. Çok güzel korunmuş eski yapılar ve görkemli villalar insana, -''Bura sakinleri de paraya paraya para demiyorlarmış hani!' dedirtiyor ister istemez. Kasabanın aşağıdan yukarıya, yukarıdan aşağıya manzarası çok güzel. Elbe kıyısında bir kafeye ya da yürüyüş yolunun kıyısındaki banklardan birine oturun ve nehirden, geçen gemileri izleyin. Bir süre sonra kendinizi onlardan birinin içinde hissediyorsunuz. Adını yazarken bile ,birkaç kez aldığım notlara baktığım bu kasabayı ziyaret listenize alın. Kunst und Gewerbe Museum( sanat ve sanayi müzesi) Kültür, tarih, tasarım, fotograf ve elsanatlarını sergilendiği bu müze 1877 yılında açılmış olup, Haupthbahnhof’a yürüyüş mesafesindedir. Müze de ayrıca kadim Yunan ve Roma sanatından yapıtların koleksiyonları sergilenmekte, zaman zaman da geçici sergilere ev sahipliği yapmaktadır. Ziyaret edilir mi? Ehh! Hediyesi 10 euro. Jungferstieg Hemen Alster Gölü’nün yakınında bulunan bu bulvar, Hamburg’un oteller bölgesinde yer alır. Bu caddede alış veriş merakı olanları ziyadesiyle tatmin edecek, pahalı ve şık mağazalardan bol miktarda var. Bencileyin, alışveriş yapmayanlar için ise merak saikiyle adımlanacak bir cadde. Ayrıca Alster Gölü manzaralı güzel bir yerleşim yeridir.
St. Nikolai Kirche Yapımı 31 yıl süren kilise 1874 yılında hizmete açılmış. Aslında bu kilisenin yerinde daha önce denizcilerin koruyucusu kabul edilen St. Nicholas adına yapılmış başka bir kilise varmış. Eski kilise yıkılınca bunu yapmışlar.
Buraya dair son söz: Güya Müttefikler çan kulesini özellikle yıkmamışlar. Çünkü kuleye bakıp, Hamburg’u bombaladıklarından emin olmak istiyorlarmış. Olur mu? Olur… St. Pauli Çoğunuzun bildiği, bilmeyenlerin de şimdi öğreneceği gibi burası akla gelecek her türlü eğlencenin merkezi. Birahaneler, diskotekler, sex shoplar, genelevler, ''table dance'' salonları, açık saçık gazinolar, köşe başlarında müşteri bekleyen kızlar, uyuşturucu satıcıları, travestiler… Buraya kadar tamam; tamam da böyle bir yere nasıl Hırisitiyan Dininin kutsallarından Aziz Paul’un adı verilir; anlamış değilim. Biz de böyle bir yer olduğunu ve oraya ‘’bir evliyanın’’adının verildiğini düşünün bir an. Böyle bir şeyi düşünmek bile bir nevi kıyamet alameti sayılır ve orası ya yerle bir edilir ya da adı değiştirilir. Neyse gerçekleşmesi olanaksız ‘’olasılıkları’’ bir yana bırakıp St. Pauli’yi bir kez daha dünya gözüyle görelim.
St. Pauli’nin günahkarlar kenti diye anılmasının geçmişi 17. Yüzyıla kadar uzanıyor. Hemen tüm liman kentlerinde yaşananlar burada da yaşanmış. Kıyıya çıkan gemi adamlarının, denizde geçen günlerinin intikamını alırcasına eğlenme gereksinmeleri bu günkü St. Pauli’yi yaratmış. Burada, özellikle hafta sonları mahşeri bir kalabalık oluşuyor. Reeperbahn Caddesi ve ona bağlanan sokaklarda deyim yerindeyse iğne atsanız yere düşmüyor; neredeyse omuz omuza yürüyorsunuz. Bu mahşer yerinde eskisi gibi gemi adamları var mı? Kestirmek olanaksız. Ama kalabalıklara alıcı gözle baktığımda buraya eğlenmeye gelen gemi adamlarının sayısı denizde damla misali; çoğunluk kızlı erkekli gençler… Bir de ellerinde fotograf makinası, şaşkın bakışlarından turist oldukları belli bencileyin gezginler.
St. Pauli’yi daha etraflı gezmek mi istersiniz? St. Pauli’yi anlatanlar genellikle yer üstünü anlatırlar. Ya yer altında ne var bilmezler ya da bilseler de anlatmazlar. -‘’Üstünü gördük altında ne var’’ diyenlere tur öneririm. Tur fiyatları ekstralar hariç, yaklaşık 20 eurodan başlıyor. Tur, fiyatına göre 1 saat 30 dakika ile 2 saat 30 dakika sürüyor. Öneririm. Fish Market’i anlatırken buraya ilk gelenlerin ST. Pauli’de sabaha kadar eğlenenler olduğunu iletmiştim. Eğer enerjiniz bitmediyse St. Pauli’den sonra feneri Fish Market’de söndürebilirsiniz. St. Pauli’yi öne çıkaran sadece eğlence hizmeti değil. Bu bölgenin bir de futbol takımı var. Arkadaşlarım, bu takım taraftarlarının takımlarına aşk kertesinde bağlı olduklarını, takımları hangi ligde oynarsa oynasın(şimdi ikinci ligde) 25 bin kişilik Millerntor Stadyumu'nu tıklım tıklım doldurduklarını söyledi. Darısı bizim taraftarların başına.
St. Pauli anlatımının sonuna geldiğimde şu notu da ekleyeyim. Beatles, henüz ünlü olmadan St. Pauli’de kalmış. Bir çok eğlence yerinde posterleri asılı. Hatta Hamburg’lular Beatles’ı o kadar sahiplenmişler ki; adlarına bir de müze kurmuşlar. Meraklısına… Başka nerelere gidilir 2011 yılında Avrupa’nın Çevre Başkenti seçilen Hamburg’da gidilecek, görülecek ve gezilecek bir çok yer var. Ama ben, 3-5 gün için buraya gelen bir gezginin işine yarayacak bilgileri vermeye çalıştım. Meraklısı için birkaç yer daha önereyim. Hamburg Zoo Sanırım yaşamınızda en az bir kez de olsa hayvanat bahçesi gezmişsinizdir. Türkiye’de olsun, yabancı bir ülkede olsun hayvanat bahçelerinde hayvan çeşitliliği üç aşağı beş yukarı aynıdır. Fil, Hamburg Hayvanat Bahçesinde de, AOÇ Hayvanat Bahçesinde de aynıdır; fildir. Farklılık, buradaki hayvanları sunum şeklinden kaynaklanır. Yaklaşık 15 yıl Ankara’da oturdum. En az 10 kez AOÇ hayvanat bahçesini gezdim. Oradaki sergileniş ile Hamburg’daki ya da Londra’daki sergileniş çok farklı. Bu farkı, bir de gözlerinizle görmek için yaklaşık 100 yıldır faaliyet gösteren ve 16 binden fazla hayvanı barındırdığı söylenen Hamburg Zoo’yu ziyaret edin; hele yanınızda çocuklarınız varsa… Oradaki eğlence ortamından ve hemen hemen her hayvan grubu için yaratılmış doğal ortamlardan etkileneceğinizden kuşkum yok. Hediyesi 20 euro. Tropical Akvarium’u da görmek isterseniz; 30 euro ödeyeceksiniz gişeye... Interrnational Maritime Museum 1890 yılında Elbe’ye açılan kanallardan birinin kıyısına depo olarak yapılmış olan kırmızı tuğlalı bu bina, bir vakıf tarafında yönetiliyor. Eğer denize, denizciliğe ve gemilere ilginiz varsa ziyaret edin. 10 kattan oluşan binanın her katında farklı sergileme yapılmış. Bir katta yelkenliler, bir katta coğrafi keşifler, bir diğerinde gemi ekipmanları vb. Bu özel müzeye giriş için 12.5 euro ödemeniz gerekiyor.
Chocoversum(Çikolata Müzesi) Bürüksel’de, Köln’de, Petersburg’da, Moskova’da ve daha birçok kentte çikolota müzelerini gezdim. Buralarda, size çikolatanın nasıl yağıldığını gösteriyorlar, tarihi hakkında bilgiler veriyorlar. Yani müze farklı olsa da bilgiler aynı. O zaman beni buraya çakan ne? Çikolatanın insana huzur veren kokusu mu , tadımı, şık şıkırdım ambalajları mı, yoksa envai tür biçimlerimi? Bunca soruya tek yanıt verebilirim; hepsi. Çikolata seviyor olmasanız bile burayı ziyaret edin. Çikolata severler ise şimdiden gezi programlarına almışlardır sanırım. Özel müze; giriş için 14 euro ödeyeceksiniz.
Hafen City - Yeni konser ve opera binası İkinci Dünya savaşında tahrip olması yetmiyormuş gibi Hamburg, 1963 yılında büyük bir sel baskınına uğramış. Baskının yıkıntıları, yıllar yılı Elbe Nehrinin kıyısında olan Mitte bölgesinde kalmış. Hamburg Eyalet Meclisi bir karar alarak, Hamburg’un mevcut nüfusunun %40‘ı kadar nüfusun yaşayacağı yeni bir kentin yapımına 2004 yılında burada başlamışlar. Bu kentsel dönüşüm planı tamamlandığında Hamburg Avrupanın en güzel liman kenti olacakmış. Son gidişimde burayı ziyaret ettim. Burada gördüklerimi bir tümce ile anlatmak isterim. -‘’ Gidin ve kentsel dönüşüm nasıl yapılırmış görün’’nokta
Bu arada yapımı yıllardır süren, önceleri 78 milyon euroya mal olacağı tahmin edilen ama 800 milyon euro harcandığı halde 3 yıldır bir türlü tamamlanamayan yeni konser ve opera binasının bu durumu Necip Türk Milleti’nin bir ferdi olarak yüreğime su serpti. Demek sadece biz Türkler değil, disiplinlerini yere göğe sığdıramadığımız Almanlar bile planlama hatası yapıyorlarmış. Yüce tanrıma şükürler olsun ki bu konuda yalnız değilmişiz. Hamburg’da ne yenir Açık gönüllülükle itiraf etmem gerekirse; Şimdiye kadar Hamburg’da Almanlara ya da bölgeye özgü yemek yemedim, yiyemedim. Bunun iki nedeni var: İlk iki seyahatimde kısıtlı bütçem nedeniyle restoranlara gidip yemek yeme olanağım yoktu; öğünlerimi sandeviçlerle geçiştirdim. Daha sonraki gelişlerimde de Hamburg Fenerbahçeliler Derneği’nin Başkanı(şimdi onursal başkan) Mehmet Yalçın’ın Pamukkale adlı restoranında ağırlandım. Pamukkale’de, başta döner olmak üzere, geleneksel Türk Mutfağı’nın seçkin örneklerini tatma fırsatım oldu. Döneri çoğu dönercilerin aksine kömür ateşinde yapıyorlar.Türkiye’den uzakta, Türk Mutfağı’nı kaliteyi bozmadan yıllar yılı yaşatmak kolay değil.
Buradan Mehmet’e bir kez daha selamlarımı iletiyorum. Restaurant, Susannen Str. 34-35’de. Telefon:+ 49 40 430 24 11. Almanya’yı ziyaret eden turistlere sormuşlar; Döner nedir diye… Yanıt geleneksel Alman yemeği olmuş. Şimdi gelelim Hamburg’da ne yenir sorusunun yanıtına: Geleneksel Alman Yemeği(!) olan döner yenir. Döneri de nerede yiyeceğini öğrendiniz sanırım. Nelere dikkat etmeli .Hamburg, liman kenti olmasına karşın güvenli bir yer. O kadar ki; St. Pauli’ye kaç kez gittim, on binlerce içkili insanın bir araya geldiği bir ortamda hiçbir tartışmaya tanık olmadım. Ancak zaman zaman burada da toplumsal olaylarda polisle halk karşı karşıya geliyormuş. .Almanca bilmiyor olmanızı sorun etmeyin. Bir sorununuz ya da sorunuz olduğunda sadece Türkçe yardım istemeniz yeterli. Bulunduğunuz ortamda kesinlikle bir ya da birkaç Türk olacaktır. .Hamburg’da ulaşım çok kolay. Kenti dolaşmak için U-Bahn ve S-Bahn’ın yanı sıra otobüslerden de yararlanırsınız. Ulaşım için günlük ve haftalık bilet alabilirsiniz. .Üniversite yıllarımda Almanya’ya ilk gittiğimde beni şöyle uyarmışlardı. -‘’Burada iki şeye dikkat emelisin. Bir: Köpeklere Hooşşt deme. İki: Kızlara yiyecek gibi bakma’’ Bu günlerde Almanya’ya ilk kez gelenlere aynı uyarıları yapıyorlar mı? Bilemiyorum. Ama uyarının köpeklerle ilgi olanı hala geçerli hissine kapıldım. .Hamburg’da rakamla da yazıyla da tam 2032 adet köprü varmış. Köprü deyince ilk olarak Venedik’i düşünenlere duyurulur. .Hamburg'da günlük metro,otobüs kartı bölge sınırlaması nedeniyle farklı fiyattadır. 5.90 euro ile 11.90 euro arasında değişir. .Havalanından Hamburg'a taksi ile gelmek isterseniz yaklaşık 20 euro ödersiniz. Otobüsü yeğlerseniz ödeyeceğiniz para 4.90 eurodur. .Alış veriş meraklılarına Europe Passage, Mönkeberg Str. ve Gesemarkt'ı öneririm. TC. Hamburg Konsolosluğu Posta adresi:Tesdorpfstrasse 18, 20148 Hamburg, DeutschlandKonsolosluk Çağrı Merkezi Numarası:+49 30 30 807090 Telefon:+49-40 44 80 33-0 THY’nin Hamburg’a hergün karşılıklı seferleri var. ------------ (*) Ali Mümtaz Arolat’ın bu dizeleri orta okul yıllarımdan beri dilimdedir.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
