Hafız'ın, Sadi'nin ŞİRAZ'ı ve 2.500 yıllık PERSEPOLİS


Fars Eyaleti’nin Şiraz kentindeyiz. Şiraz’ın, İran edebiyatında son derece önemli bir yeri var. Tac Mahal’in duvarlarına Farsça şiirler yazanlar, işte bu kentin ustaları. İran’ın en ünlü şairlerinden Hafız ve Sadi’nin mezarları da burada.


ŞİRAZ - Şair HAFIZ’ın sevgilisinin bir beni, 

Şair SADİ’nin Gülistan’ı






Rivayet odur ki, Timur, İran’ı zapt ettiği zaman, gazellerinin sayısı beş yüzü aşmış olan şair HAFIZ’la tanışmak istemiş. Gitmişler, eski püskü elbiseleriyle Hafız’ı apar topar huzura getirmişler. Timur şöyle bir süzmüş şairi ve gürlemiş:

- Ben ki, Semerkant ve Buhara için dünyayı altüst etmeyi göze almış bir hükümdarım! Sense şu fakir haline bakmadan, bir şiirinde, tutmuşsun, Buhara ve Semerkant’ı, sevgilinin bir benine feda edeceğini söylüyorsun. Bu ne iştir?

- “Haklısınız!” demiş hazırcevap Hafız. Zaten cömertliğim yüzünden bu hallere düşmedim mi!..

Şiraz’ın İran edebiyatında son derece önemli bir yeri var. Tac Mahal’in duvarlarına Farsça şiirler yazanlar da işte bu kentten gitme ustalar. İran’ın en ünlü şairlerinden Sadi ve Hafız’ın mezarlarını Şiraz’da ziyaret ediyoruz.



Bakın ne diyor ünlü şair SADİ, Gazel’inde:

Bülbül gülü gördüğünde, dili açılır ve konuşmaya başlar
Senin yüzünü görünce şaşkınlıktan tutulur dilim benim.

Sadi’nin Gülistan kitabından:

Lokman Hekim’e "Güzel ahlakı kimden öğrendin?” diye sorarlar. O da “Ahlaksızlardan” cevabını verir…




PERSEPOLİS
Taht-ı Cemşid
Pers İmparatorluğu’nun Başkenti




Şiraz’a 70 km mesafedeyiz. III. Darius’u yenip Ahameniş İmparatorluğu’na son veren İskender’in MÖ 331’de yakıp yıktığı Persepolis ya da diğer adıyla Taht-ı Cemşid Unesco Dünya Kültür Mirası listesinde.


Persepolis, Büyük Darius’un sarayı. Zerdüştlerin Ateş Tanrısı Ahura Mazda adına inşa edilmiş. Pek çok ülkenin elçisinin, imparator Darius’e armağanlar sunuşu duvar kabartmalarında dile gelmiş. Saraydaki mimari öğelerin birçoğu Anadolu’dan gelmiş, bir kısmı da Mısır ve Mezopotamya’dan alınmış.



Persepolis, Büyük Darius’un sarayı. Zerdüştlerin Ateş Tanrısı Ahura Mazda adına inşa edilmiş. Pek çok ülkenin elçisinin, imparator Darius’e armağanlar sunuşu duvar kabartmalarında dile gelmiş. Saraydaki mimari öğelerin birçoğu Anadolu’dan gelmiş, bir kısmı da Mısır ve Mezopotamya’dan alınmış.

Pers İmparatorluğu'nun törensel başkenti Persepolis, MÖ 515’e tarihleniyor. Pers Kralı I. Darius tarafından kurulmuş.


Sarayların bulunduğu taraçaya çıkan merdivenlerin yan duvarları kabartma heykellerle dolu. Taht salonunda bir zamanlar 100 sütun bulunuyormuş. Sütunların her biri 20 metre yükseklikte. 2 metre yükseklikteki sütun başlıkları da boğa ve insan şeklinde. Sarayın kapısı muhteşem; yüksekliği 11 metre. Kapıdaki sütunların önünde, yüzleri insan şeklinde olan iki boğa heykeli bulunuyor.


I. Darius'un tören salonu 10 bin kişilik. Böylesine dev bir kapalı salon başka hiçbir sarayda bulunmuyor.

MÖ 331'de Büyük İskender Persleri yenerek şehri yaktı. Bundan sonra şehir toprak yığınları altında kaldı ta ki 1930'lara kadar.


Aslanla boğanın mücadelesini ifade eden freskler çok etkileyici.  Aslan, kralı ve iyiyi, boğa da düşmanı ve kötüyü temsil ediyor.



Persepolis yakınlarında iki kaya mezar ziyaret ediyoruz. Frigya kral mezarlarına benziyor. Nakş-ı Rüstem Persepolis’i inşa eden ve MÖ 486’da ölen Ahameniş İmparatoru I. Darius'un mezarı.