Bodrumda Haziran ayı için kiraladığımız evde bir ay kalmak üzere yola çıkıyoruz. Arkadaşlarımız, molaların bizim gezimizin bir parçası olduğunu bildikleri için 5,6 günlüğüne bize katılıyorlar ve beğendiğimiz yerlerde kısa molalardan sonra planladığımız gibi ilk olarak Eğirdir deyiz. Sakin şehir ünvanlı bu ilçe sevimli, yeşillikli, merkezdeki göle bakan iç açıcı geniş parkıyla ünvanına yakışan bir huzur veriyor bize. Mayıs sonu olduğu için bir botanik bahçesini andıran ilçe Isparta ili sınırlarında. Türkiye’nin 4. büyük gölü Eğirdir Gölünün kıyısında kurulmuş. Gölün ışığa, saate ve havanın durumuna göre değişen rengi bizi mest ediyor. Tapusu Eğirdir halkı tarafından Atamıza verilen Can adası, Türk silahlı kuvvetlerinin Dağ Komando Okulu, dünyada eşine az rastlanan Kasnak Meşesi ve Sığla Ormanları, Türkiye’nin en önde gelen Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, dünya pazarında bile bilinen elması ve sadece Eğirdir’de görülen Apollon Kelebeği ile (şanssızdık, biz görmedik) tarih ve doğa zengini bir ilçe. 

Kent merkezindeki kaleyi fotoğraflarla belgeliyorum. Kalenin ilk inşaatının Lidyalılar dönemine kadar indiği iddia edilmekle birlikte, malzemesinden ve teknik olarak incelendiğinde sanat tarihçilerin ortak kanısı; Orta Bizans çağının bir ürünü olduğunu öğreniyoruz. Kalede yer alan 1307 yılında yazılmış olan bir kitabe, kalenin Hamitoğulları Beyliği kurucusu Dündar Bey tarafından onarıldığını belirtmekte. Kale dağ yönünden değil, göl yönünden gelecek tehlikelere karşı inşa edilmiş. Altınkum plajının popüler bir plaj olduğunu söylüyorlar. Ancak göle girilen birçok başka plaj da var. Kıyılardaki öbek öbek kümelenmiş gelincikler manzarayı şiirselleştirmişler.

Eğirdir merkezden ayrılıyoruz ve 27 km ilerisinde Eğirdir Gölü’nün bir parçasıyken zamanla ondan kopup ayrı bir göl haline gelen Kovada Gölüne ulaşıyoruz. Gölün rengini veren tortuların oluşturmasından dolayı ebruli bir görünümü var. Hele bulutların göle yansıması eklenince ortaya seyrine doyum olmayan bir manzara çıkmış. Eğirdir İlçesi’nin 27 kilometre güneyinde bulunan Kovada Gölü, oldukça sığ bir göl. Benzersiz flora zenginliği ve yaban hayatı çeşitliliğinin yanı sıra, açık havada dinlenme ve eğlenme imkânları bakımından büyük potansiyele sahip olması, Kovada Gölü ve çevresini milli park yapmaya yetmiş. Bu büyük milli park ve gölün çevresinde; doğa araştırması, kamp yapma, yürüyüş, piknik, bisiklete binme, manzara seyretme, kuş gözlemciliği ve tırmanma gibi etkinlikler yapılabiliyor. Ayrıca fotoğrafçılar tablo gibi kadrajlar yakalayabilirler bu coğrafyada.

Burada bulunan Milli Park’ın girişinde, otopark ve piknik masaları için ayrılmış bir bölüm, göl kenarında ise küçük bir restoran var. Saklı cennet gibi bir yer, iyi ki buraya uğramışız diyoruz. Gölün çevresi kızılçam, meşe ve çınar ormanlarıyla çevrelenmiş. Aynı zamanda birinci derece doğal sit alanı. Gölde, Eğirdir ilçesinin üzerinde bulunduğu yarımadanın bir uzantısı gibi küçük iki ada vardır. Biri Can Ada, diğeri Yeşilada. Gölde balık çeşitliliğinin olduğunu anlatıyorlar.

Bir saatte Isparta’ya geçiyoruz ve önceden rezervasyonunu yaptığımız 2 akşam kalacağımız daha önceden denediğimiz bir oteller zincirinin merkezdeki oteline yerleşiyoruz. Sokağa çıkma yasakları nedeniyle, elimizde izin belgemiz olmasına rağmen birazcık tedirgin şehri geziyoruz. Açık bir lokanta arıyoruz. Fazla seçeneğimiz olmasa da Isparta’nın meşhur fırın kebabından tadıyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı araştırmaya göre Isparta, Türkiye’nin en mutlu şehirleri listesinde sürekli ilk 20’de yerini alıyor. Doğal yaşam alanları, tatil beldelerine yakınlığı ile şehir içi ulaşımının kolay olması, gül yetiştiriciliği, gül hasatı ve gülün işlenmesiyle ekonomiyi canlandırması insanları memnun eden şeylerin başında geliyor sanırım.

Ertesi gün rotamız son yıllarda meşhur olan, turistlerin akın ettiği lavanta kokulu köy Kuyucak. “Gelecek Turizmde” adlı kalkınma programı sayesinde bugünlere gelmiş. Lavantalar Haziranın ikinci haftası çiçeklenmeye başladığı için sadece lavantaların ritmik bir şekilde tarlalarda dizilmiş yeşil bir top gibi açmış hallerini görüyoruz. Aralarda estetik hoş mekânlar yaratılmış, kadınlar traktör üzerinde kendinden emin neşeyle işlerinin başındalar. Sevimli dükkânlar ve tezgâhlarda lavantayla yapılmış her şey var. Lavantalı sabun, kokusu, kolonyası, çayı, yağı, lokumu, balı, gazozu, dondurması ve muhallebisi var. Lavanta Kokulu Kafe de görüntüsüyle çok davetkâr. Kuyucak Köyü’ne ekilen lavantalar şu an 3000 hektara ulaşmış. Lavantalar açmadığı için köyde turist pek yoktu. Bu sakinlik, köylülerin tatlı telaşı, güneşin ışınlarının pırıl pırıl lavanta tarlalarına yansıması, mis kokular, köyün sempatik insanlarıyla sohbet bize yetti.

Mayıs ayı meşhur Isparta güllerinin hasat zamanı. Eğer Mayıs ayında buraya gelirseniz, birbirinden güzel çiçek açmış gülleri kesilmeden önce yakalarsınız. Biz hem gülleri gördük, hem de gül hasatını. Bir gül kenti olan Isparta’nın yollarında ilerlerken yol boyunca bize dekor olan ve mis kokularıyla bizi mest eden güllerle beraber rotamıza ulaşıyoruz. O kadar çok gülden üretilen ürünlerin olduğu dükkânlar var ki, soluklanıp hem alışveriş hem de gül şerbeti içmek, gül kokularını denemek ve gül lokumlarından tatmak pek güzel oluyor.

40 km uzaktaki güller vadisine hatta açık gül parfümü vadisi dedikleri Gönen ilçesi Güneykent beldesi durağımız. Yüzlerce gül dolu çuvallar var yol kenarlarında. Gül sayesinde ekonomi canlanmış bu yörede. Kadınlar gül topluyor bizde eşlik ediyoruz. 1950'li yıllarda Güneykent gülyağı fabrikasının kurulmasıyla gülden elde edilen gül suyu ve yağı ile gülden elde edilen diğer yan ürünlerde oldukça fazla. 2015 yılından itibaren başlayan ‘Gül Festivali’ne davet ediyorlar bizi. Yol boyunca Anadolu'da Türkçe şiirin öncüsü olan tasavvuf ve halk şairi Yunus Emre’nin, üzerinde portresi ve altında en güzel şiirleri yazılı olan mermer plakalar var. Tek tek okuyoruz bu harika şiirleri. Bu yörede Yunus Emre türbesi olduğu için Gönen’de her yıl Haziran ayında, Yunus Emre’yi Anma ve Aşure Şenlikleri yapılmaktaymış. Gülevinin gül yapraklarıyla doldurulmuş gül odasında güllerle sarmaş dolaş oluyoruz. Gül yapraklarını havalara fırlatıp güzel kadrajlar yakalıyoruz.

Rotamız Salda Gölü. Beyaz Adalar; Göller Yöresi’nin incisi, Türkiye’nin Maldivleri… Burdur’un Yeşilova İlçesi’nde yer alan ve Isparta’ya 75 kilometre mesafede olan Salda, Türkiye’nin en temiz, dünyanın ise eğer böyle kalabilirse beşinci temiz gölü. Anadolu’nun en derin göllerinden biri. Kapalı havza gölü olması, yani gölü besleyen akarsuların denizle bağlantısı olmaması nedeniyle benzersiz su yapısına ve canlı çeşitliliğine sahip. Cennet gibi görüntüsü aynı zamanda bembeyaz talk pudrası gibi görünen kıyılarından. Göl az tuzlu, yüksek alkalinli bir göl. Göl türkuaz rengini göl tabanını oluşturan stromatolit adı verilen arkaik dönemde oluşmaya başlamış ve oluşumu hala devam eden bakteriyel kökenli beyaz kayaçlardan almış. Göl 1989’da Sit Alanı ilan edilmiş, sonrasında 1992’de, turizm amaçlı kısıtlı imara izin açılmış. En güzel kısmının göle yürüyüş yolu yapılmak için kapatıldığını ve iş makinelerinin hummalı bir çalışma içinde olduğuna şahit oluyoruz ve tedirgin oluyoruz. Birçok küçük barakalar yapılmış bile. Yapılan günü birlik tesislerin Salda Gölü turizme katkı sağlamak için olduğunu söylüyor Yeşilova kaymakamı! Umarız bu proje gölün doğal dokusuna gölge düşürmez!  

Mayolarımızı giyip göle giriyoruz, ancak gölün zemini o kadar yumuşak ki ayaklarımız bataklık gibi gömülmeye başlayınca gölden çıkmak zorunda kalıyoruz. İleride göl kıyısından 10, 15 metre uzaklıkta gölde yüzenleri gördüm. Kaldığımız pansiyonun sahipleri çocukluklarından beri göle girdiklerini söylüyorlar. Salda’da yerel halk evlerini pansiyona dönüştürmüş. Jeolojik olarak da önemli olduğunu öğrendiğim Salda Gölü ülkemizin bir şansı, eşsiz bir coğrafyası var. Hatta Salda Gölü’nde Mars’taki Jezero Krateri benzer özellik gösterdiğini, NASA tarafından tespit edildiğini söylüyorlar. Salda’nın beyaz çamurlarını cilde iyi geleceğini düşünerek vücutlarına sürenleri ve kavanoza koyan insanları görüyorum. Kıyamıyorum bu masalımsı kıymetimizin hiçbir şeyine. Sadece seyrediyor ve manzaranın güzelliğine odaklanıyorum. Kıyanlar zaten çok, bizde kıymayalım ki eşitlensin. Arabamızın arkasında bisikletimizle yolculuğa çıktığımız için, bisikletimi alıp sürüyorum Salda’nın doğal yollarında. Bisikletlerimizle Saldanın seyir tepesine çıkıyoruz pansiyon sahibinin kızıyla.   Güneşi batırıyoruz. Güneşi batırma ritüelimiz Salda’da bir başka oluyor.

Sabah erkenden Afrodisias yollarındayız. Çok görmek istediğim halde fırsat yaratamadığım Aydın ili, Karacasu ilçesi, Geyre Mahallesi sınırları içinde yer alan aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit'e adanan Afrodisias (Ören Yeri) Antik Kentindeyiz nihayet. UNESCO tarafından Dünya Mirasına dahil edilen yerleşim yerinin tarihi MÖ 5. bin yıl ortalarına kadar uzanıyor. Kent, Roma İmparatorluğu döneminde gelişmiş, başta heykelcilik olmak üzere önemli bir sanat merkezi haline gelmiş. Bu kent ünlü fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in tesadüfî olarak bölgede kaybolmasıyla bulunmuş. Ara Güler köydeki insanların antik kente ait sütun ve taşları evlerinin iş yerlerinin belli kısımlarında kullandığını görmüş ve birçok sanatçı-aydına bahsetmiş, ancak ilgi görmemiş. Ancak ABD dergisine fotoğraflarla birlikte yazıları da göndermiş ve büyük ilgi görmüş. Sonrasında Profesör Kenan Erimden destek istemiş ve Kenan Erim ömrünün 31 yılını bu kentin ortaya çıkarılmasına harcamış, tüm dünyaya duyurmuş. Kenan Erim’in müzede bir bronz büstü ve anıtsal tören kapısının güneyinde de mezarı bulunmakta. Bence bunu hak etmiş.

Kentteki; Aphrodit Tapınağı, Meclis Binası, Agora ve Antik Havuz, Tetrapilon Anıtsal Kapısı, kenti çevreleyen 3,5 km uzunluğundaki sur kalıntıları, Sebasteion tapınak kompleksi, heykel atölyeleri, heykeller, lahitler, Hadrian Hamamları, Tiyatro, Stadyum (kentin en görkemli ve dünyanın en önemli antik yapılarından birisi) ve Müze büyüleyici. Hakkıyla 2004 senesinde de en iyi 10 antik kent listesine girmeyi başarmış. Afrodisias’ın birçok anıt ve heykelinin hammaddesi olan beyaz ve gri mermer şehrin 2,4 km ötesinde bulunan mermer ocaklarından çıkarılmış. Müzede üç Güzeller Heykeli de var, Antik Yunan mitolojisinde üç güzeller algısı oldukça fazla yerde farklı anlatımlarla karşımıza çıkar. Buradaki heykeli alışılmış Helenistik kompozisyonla betimlemişler. Üç güzellerin Louvre Müzesi, Ermitaj ve birçok müzede farklı betinlenmiş heykel ve resimlerini görmüştüm. Bu kenti bu kadar kapsamlı bize kazandıranlara minnet duygularım ve hayranlığımla ve belleğimin en nadide köşesine yerleştirerek ayrılıyorum.

İstikamet Bodrum. Bu rotalar bu seferlik içindi. “Molalar ve rotalar hayatımızda çok olsun hem bizim hem bu yazımı okuyanların” diyerek yazımı sonlandırayım.