İzmir'in Kurtuluşu, Kurtuluş Savaşının sonlarında Türk ordusunun, Yunan işgali altındaki İzmir'e girmesini belirtir.
İzmir'de gazeteci Hasan Tahsin'in Yunan ordusuna karşı sıktığı ilk kurşunla başlayan Kurtuluş Savaşı, yaklaşık 4 yıl sonra yine İzmir'de zaferle sonuçlanmıştır. İzmir'in kurtuluşu, hem Anadolu'daki düşman işgalinin bitmesini hem de yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu olarak simgesel bir anlam taşımaktadır. Dokuz Eylül Anadolu İnsanının Özgür Birey Özgür İnsan olma tarihinin başlangıcıdır.
Bugün İzmir'in Kurtuluş Günü; emperyalizmin Anadolu topraklarından sürüldüğü denize döküldüğü gün. Mustafa Kemal 'in önderliğindeki ulusal özgürlük ve kurtuluş savaşının kazanıldığı o büyük utkunun adıdır 9 Eylül.
Türk ordusu tarafından 26 Ağustos 1922'de başlatılan Büyük Taarruz sonucunda Yunan ordusu dağıtıldı. 1 Eylül 1922 Mustafa Kemal tarihi emrini verdi: "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri!.."
Bağımsızlık ateşi ile yanan Türk Birlikleri bir an önce İzmir'e girmek için yıldırım gibi ileri atıldılar. Yunan ordusu silahını cephanesini ve malzemesini terk ederek kaçıyor kaçarken de her yeri yakıp yıkıyordu. Binlerce ölü veren Yunanlıların toparlanmaları olanaksızdı. Tek hedefleri İzmir'e ulaşarak gemilerle kaçmaktı.
Türk birlikleri 1 Eylül'de Uşak ve Kütahya'ya ertesi günde Eskişehir'e girdiler. Batı Anadolu kentleri birbiri ardına geri alınıyordu. 4 Eylül'de AlaşehirBuldan Kula Söğüt 5 Eylül'de Bilecik Bozöyük Simav Demirci Ödemiş Salihli; 6 Eylül'de Akhisar Balıkesir 7 Eylül'de Aydın 8 Eylül'de Kemalpaşa ve Manisa'ya Türk ordusu giriyordu.
Türk ordusunun üstün başarısı karşısında Yunanistan 2 Eylül'de İngiltere'ye başvurarak Yunan ordusunun Küçük Asya'yı boşaltması için ateşkes sağlanmasını istedi. Lloyd George ve Lord Curzon ise Türklerin İzmir yakınlarında durdurulabilmeleri halinde daha iyi bir barış sağlanabileceği önerisinde bulundular.
Türk ordusu İzmir önlerindeydi artık. İzmir'de ulusal isyanın ilk kurşununu sıkarak işgalci Yunan Efzun Alayı'nın bayraktarını Karataş'ta yere indiren gazeteci Hasan Tahsin'in başlattığı mücadele yine aynı kentte noktalanıyordu.
9 Eylül 1922 saat 11.00; Türk Süvarisi İzmir'e girmiş ve Konak'ı zapt etmiştir. Teğmen Ali Rıza ve bir erle hükümet konağının merdivenlerini yıldırım hızıyla adımlayan Binbaşı şerafettin Bey ikinci kattaki balkonda duran Yunan Bayrağı'nı indiriyor yerine Türk Bayrağı'nı çekiyordu. Halk coşku içinde özgürlük türküleri söylüyor ulusal kahramanınıMustafa Kemal Atatürk'ünü bekliyordu artık.
Atatürk 10 Eylül 1922'de İzmir'e girdi. Yer yer çatışmalar sürmekteydi. 3 bin kişilik Yunan kuvveti esir alınmıştı.
İzmir kurtarılmış Ulusal Kurtuluş Savaşı ''büyük utku''yla noktalanmıştı. Türk ordusu 4-5 ayda parçalanamaz denen Yunan cephesini birkaç günde yerle bir etti. 15 günde 600 kilometre yol aldı ve 150 bin kişilik düşman ordusunu yok etti.
Atatürk'ün 1 Eylül'de Dumlupınar'da verdiği ''Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri'' emri 9 Eylül 1922'de İzmir'de noktalanırken yalnızca Türkiye için değil dünyanın bütün ezilen ulusları için yeni bir çığır açılıyordu.
Hindistan lideri Mahatma Gandi Kurtuluş Savaşı'nı ''Mustafa Kemallerin zaferi dünya için bir hürriyet ve istiklal çağının sancağıdır'' diyerek selamlarken Pakistan lideri Cinnah emperyalistlere şöyle sesleniyordu: ''Bütün dünyaya sesleniyorum. Ne biz ne de her kıtada yaşamakta olan esir ve mazlum milletleri bundan sonra tutamayacaksınız.''
13 Eylül 1922 günü ulusa bir bildiri ile müjdeyi verir Atatürk: ''Asil Türk Milleti ordumuz 9 Eylül 1922 sabahı İzmir'imizi ve yine 9 Eylül 1922 akşamı Bursa'mızı zaferle boşalttı. Akdeniz ordularımızın zafer şarkıları ile dalgalanıyor... Anadolu'nun kurtuluş zaferini kutlarken sana İzmir'den Bursa'dan Akdeniz ufuklarından ordularının selamını da sunuyorum.''
''Bu tarih insanların silahlardan uzaklaştığı bir zamanın adıdır."
"Bu tarih toplumu yönetim gücünün kaynağı olarak "millet iradesi" gösterilmiş İstiklal Savaşının ve Türkiye Cumhuriyeti'nin itici gücü olmuş "tam bağımsız ve demokrat bir Türkiye" yaratma süreci başlatma tarihidir."
"Bu tarih Osmanlı cemaat düzeninin "tebeası-kulları" "vatandaş-yurttaş" kimliğini kazanıp "özgür birey-insan" olabilme tarihidir."
9 Eylül günü, "İzmir'in Kurtuluş Bayramı" ilan edildi. Her yıl 6 - 9 Eylül tarihglerinde düzenlenen İzmirin Kurtuluşu Etkinliklerinde halkın büyük katılım gösterdiği bir çok etkinlik yapılmaktadır.
Ayrıca İlk kez 9 Eylül 1923 tarihinde İzmir' in kurtuluşundan bir yıl sonra gerçekleştirilen ve 1969 yılına dek aralıksız süren, 43 yıl aradan sonra 2012 yılında yeniden başlatılan "Zafer Yürüyüşü"degerçekleştirilir.
