Uzun zamandır, hayalini kurduğum, tek başıma sırt çantası ile Rusya ve Moğolistan gezisini gerçekleştirdim. 09.07.2012 Tarihinde St. Petersburg' dan başladım, dokuz şehir ve Baykal Gölünün kıyılarını gezdikten sonra Moğolistana geçtim. Daha sonra tekrar Rusya üzerinden Türkiyeye döndüm; gezim toplam 60 gün sürdü. Seyahatim boyunca trenlerde 3.mevkide yolculuk yaptım ve gittiğim yerlerde hostellerde konakladım.
Trenler tam vaktinde kalkar ve uğrayacağı şehirlere vaktinde varır, vagonda hangi istasyonda kaç dakika kalacağı vagon görevlisinin odasının yanında yazılıdır. Trenlerde yemek vagonu var, sıcak su tren hareket ettikten sonra yarım saat içinde hazır olur ve yolculuk boyunca istediğiniz kadar alabilirsiniz.
Tren bileti nereden ve nasıl alınır?
Rusya'da tren bileti alacağınız en ucuz yer tren garlarıdır. (Rusçası vakzal ) Rusya Demiryolları şirketi (RZD) (www.rzd.ru) resmi web sayfasında İngilizce seçeneği var ama henüz o bölümde bilet satışı yapılmıyor. Biraz Rusça biliyorsanız internetten bilet alabilirsiniz, bilmiyorsanız birilerinden yardım alarak ya da Rusya'da yaşayan tanıdıklarınız var ise onlardan yardım alarak bilet alabilirsiniz. Başka bir seçenek de İlk gittiğiniz Rus şehrinde ilk gün bir sonraki seyahatinizin biletini vakzal dan almak. Yaz aylarında hareket çok olduğundan plats (3.mevki) bilet bulmakta sıkıntı yaşanıyor, o yüzden biletleri mümkünse 3-5 gün öncesinden almakta yarar var.
Rusça bilmeseniz de web sayfasında geçen kelimeleri öğrenerek tren seferleri ve fiyatlar hakkında siteden kolaylıkla bilgi alabilirsiniz. Her şehirden, her gün çeşitli yünlere hareket eden birçok tren seferi var. Bilet almaya gitmeden önce siteden sizin için uygun olan trenlerin bilgilerini bir kâğıda yazın ve gişedeki görevliye bu kâğıdı uzatarak bilet isteyin; gişe görevlileri yabancı dil bilmez. Sitede gördüğünüz ya da Vakzalda size söylenilen hareket saatinin- Aynı zamanda biletin üzerinde yazan saatin- yerel saat olmadığını, Moskova saati olduğunu unutmayınız. Gideceğiniz şehre giden en az iki trenin bilgilerini alın, internetle gişedeki durum her zaman aynı olmuyor, internette 40 tana boş yer görürsünüz ama gişedeki görevli o tren için "Yer yok" diyebilir. Çok sıkışırsanız diğer yolculardan yardım isteyiniz, az da olsa İngilizce bilen birileri olabilir. Orada yabancı turist görürseniz onlardan da yardım isteyebilirsiniz, gurbetteki herkes birbirine yardıma hazırdır. Tren biletini yalnız Ruble ile satın alabilirsiniz, kredi kartı ile satış yok, döviz de geçmiyor. Bilet almak için pasaportunuzu göstermek zorundasınız. Bazı vakzallarda kiosklardan bilet alınabileceğine dair tanıtıcı yazılar var ama Rusça bilmiyorsanız zor, ben hiç denemedim.
Moskova Lenin Tren Garı önü - Soldaki bina Kazan Tren Garı. Ulaşım, Komsomolskaya metro istasyonu-Kırmızı hat
Uzun mesafeli yolculuk yapacaksanız rzd.ru sitesinde etraflı bir inceleme yapınız. Ben Yekaterinburg' dan Krasnoyark'a ucuz bilet bulamamıştım ve Çelyabinsk' ten Krasnoyark' a bilet almıştım. Daha sonra hostelde tanıştığım Çek Cumhuriyetinden iki genç ,Yekaterinburg-Krasnoyark için çok hesaplı bilet bulmuşlar. Uzun mesafeli yolculuklarınızda alt katlardan bilet almaya gayret edin, bölmede yer alan alttaki yatakların altları sandık gibi güvenli bagaj alanları ve yanda yiyecek ve içeceklerinizi koyabileceğiniz masa var. İstediğiniz zaman yatıp istediğiniz zaman oturabilirsiniz. Cam kenarındaki alt katlar da rahat, ben iki uzun yolculuğumu da cam kenarında alt yatakta yaptım ve çok memnun kaldım.
Yeterli bilgim olmadığından ve Türkiye de internet satışları her zaman için ucuz olduğundan ben St.Petersburg - Moskova biletlerini İstanbul da iken internetten russianrail.com sitesinden 3 600 Rubleye satın aldım (Yaklaşık 110 USD). Normal trenle 12-13 saatlik yol. ( O sırada Rusya demiryolları Şirketinin resmi web sitesini bilmiyordum. ) Aynı şekilde Moskova -Kazan tren biletini de bu siteden aldım. Moskova'da trenden inmeden önce aynı kupede yolculuk yaptığım Rus yolcudan rica ettim ve biletine baktım. Bilet fiyatı 2 260 Ruble idi. Sitenin müşteri hizmetlerine bir mail yazarak neden bu kadar fiyat farkı olduğunu sordum. Verdikleri cevap özetle şöyle 'Biz Rusya Demiryolları Şirketi değiliz, ayrıca bizim komisyonlarımız var.' Vakzal da 2 260 Rubleye satılan bileti bu şirket bana 3 600 Rubleye satmış; Moskova - Kazan için aldığım bilette de aynı durum söz konusuydu, karar sizin.
Bazı arkadaşlar sanırım durumdan habersiz ki sayfalarında bu şirketleri bilet almak için tavsiye etmişler. Makul bir komisyonla bilet satan sitelerde vardır belki ama ben bilmiyorum, bulursam buraya ekleyeceğim.
Tren bileti fiyatları:
Ben sizlere, bu notları yazarken siteden aldığım birkaç fiyatı ve kendi kullandığım bilet fiyatlarını yazacağım, güncel fiyatları öğrenmek isterseniz www.rzd.ru adresinden girip bakabilirsiniz. Site Rusça ama biraz çaba gösterirseniz o kadarını öğrenebilirsiniz. Google çeviri sayfasında Hedef dil: Rusçayı seçin, siz kutucuğa Türkçe şehir ismini yazdığınızda karşıda Rusçası yazacaktır, o Rusça ismi kopyalayın ve sitede ilgili kutunun içerisine yapıştırın, altta şehir isimleri belirince oradan tıklayın. Ya da Rusça harfleri 2 saatte öğrenip kullanabilirsiniz.
|
|
Süre
|
|
Ruble
|
TL
|
24.09.2012
|
St.Petersburg- Moskova
|
12 Saat
|
3.Mevki
|
994
|
57
|
29.09.2012
|
Moskova - Kazan
|
13 saat
|
3.Mevki
|
1.059
|
61
|
|
|
|
|
|
|
09.07.2012
|
Kazan - Yekaterinburg
|
17 Saat
|
3.Mevki
|
1.252
|
72
|
24.07.2012
|
Çelyabinsk - Krasnoyarks
|
35 Saat
|
3.Mevki
|
2.769
|
158
|
26.07.2012
|
Krasnoyarks - İrkutsk
|
18 Saat
|
3.Mevki
|
1.567
|
90
|
04.09.2012
|
Ulan Ude - Omsk
|
48 Saat
|
3.Mevki
|
3.023
|
173
|
Fiyatlar Temmuz ve Ağustosta daha yüksek oluyor, bu ayların dışında yolculuk yaparsanız ciddi tasarruf sağlamış olursunuz. Kupe, yani dört kişilik kompartıman fiyatları 3. mevki fiyatının yaklaşık iki katıdır.
Çelyabinsk Tren Garı (Vakzal )
Moskova saati olayı:
Bunu çeşitli sitelerde okumuş ya da bir yerlerde duymuş olabilirsiniz, ben de okumuştum; şöyle ki: Rusyada vakzallarda ve havaalanlarında 'Moskova Saati' geçerlidir, trenler Moskova saatine göre hareket eder. Tamam da bu beni nasıl etkileyecekti onu anlayamamıştım, doğrusu pek te kafa yormamıştım. Çelyabinsk' de gece 12.00 için bilet almıştım, akşam saat 10.00 da vakzala gittim ve trenin 03.00 da hareket edeceğini 12.00 ın yerel değil Moskova saati olduğunu öğrendim.Çelyabinsk Moskova arasında 3 saat fark vardı. İşin püf noktası şuymuş; aldığınız biletin üzerindeki saat de Moskova saati imiş, yerel saat değilmiş. İlk tecrübe, moralimi bozmadım, sinirlenmedim de, üç saat vakzalda kanepenin üzerinde uyudum. Ulan Ude den dönerken saat 07,00 a bilet aldım, Moskova ile arasında 5 saat fark olduğu için tren yerel saate göre öğlen 12.00 de hareket etti. Bunu artık öğrendiğim için vakzala saar 10:30 da gittim.
Batıya ya da doğuya yolculuk yapıyor olmanız durumu değiştirmez, Moskova'nın doğusunda olduğunuz sürece fark sizin lehinizedir yani bu yüzden treni kaçırmazsınız. Tren yolu şirketinin sitesinden tren hareket saatlerine bakarken bu saat farkını göz önünde bulundurursanız sorun yaşamazsınız.
Trende yolculuk:
St. Petersburg'da son günümde öğlene doğru sırt çantalarımı yüklenip otelden metro istasyonuna oradan da vakzala gittim. Gece yolculuk yapacaktım ama büyük çantamı emanete bırakmak istiyordum. "Kamera" nın -Emanet- nerede olduğunu sordum ve gidip çantamı bıraktım 100 Ruble ödedim.( 100 Ruble = 5,60 TL) Sonra çıkıp şehri dolaştım. Bu benim Rusyadaki ilk tren yolculuğum olacaktı o yüzden biraz heyecanlıydım. Vakzal da bütün anonslar Rusça yapılıyor ve çok kalabalık olduğundan annonsları kaçırıp treni de kaçırmak istemiyordum. Trenin kalkışından iki saat önce vakzala gittim, kameradan-emanetten- sırt çantamı alıp yolcuların sürekli takip ettiği elektronik panonun karşısında ben de beklemeye başladım. Panonun bir sütununda gelen trenlerin bilgileri yazıyor, diğer sütunda ise hareket edecek trenin hangi perondan hareket edeceğine dair bilgiler yer alıyor. Bilgiler panoya yazıldığında o trenle gidecek yolcular bavulları kapıp perona doğru koşturuyor. Aslında koşmak için bir neden yok çünkü bu bilgi trenin kalkmasına yarım saat kala panoya yansıyor. Bütün yerler de numaralı olduğu için yer kapmak gibi bir durum da yok.
Neyse, bende diğerleri gibi panonun karşısında bir yerde dikilip vaktin geçmesini bekliyordum, o sırada gözüm yan taraftaki adama ilişti, Kuzey Afrikalı birisine benziyordu, bavullarına sıkıca yapışmış o da benim gibi bekliyordu. Vakit çok olduğu için biraz çen çalayım diye yaklaşıp selam verdim. Adamın İngilizcesi kötüydü ama Rusçası çok iyiydi, aslen Yemenliymiş ama aynı zamanda Rus vatandaşıymış. St. Petersburg'da Politeknik Üniversitesinde Profesörmüş. 22 ülke gezmiş, benim gideceğim trenle o da Moskova'ya gidecekmiş.
"Sizinki hangi vagon? " diye sordum, aynı vagondaysak sohbet ederiz diye umuyordum. Biraz da utanarak;
"Benim biletim ekonom" dedi. Yani plats, yani 3.mevki. Benim biletim kupe idi ama:
"Benimki de ekonom" dedim. Bir anda içimden öyle söylemek gelmişti.
Panoda bizim trenin numarası karşısında peron numarası belirince biz de çantaları kapıp perona doğru yürüdük. Peronların girişinde elektronik bir tabelada numarası yazıyor, karıştırmanız mümkün değil. Vagonların üzerindeki numaralardan kendi vagonumu buldum, koşarak gelenler vagonun önünde bekliyordu. Kondüktör bayan (%99 u bayan) vagon girişinde yolcuları alacağı saati bekliyordu, sonra biletlere ve pasaportlara bakarak yolcuları içeri aldı. Biletin bir kopyasını aldı, biletlerdeki bilgilere göre yeni binenlere çarşaf getiriyor. İlk tren yolculuğumu kupede yapmayı tercih etmiştim (Bir daha olmayacak ) Benim yatağım üst kattaydı, karşımda bir Rus bay, alt katlarda ise yaşlı bir Rus çift vardı. Ben de diğerleri gibi rulo halindeki yatağı açıp çarşafı serdim, yastığa kılıfını geçirdim, üzerime de yorgan kılıfını çektim, battaniyeyi yastığın altına koydum. Gece olduğu için kapıyı kapatıp herkes uykuya çekildi. Üç yıl önce Tiflis' ten Bakü'ye kupede yolculuk yapmıştım, bu olaya tamamen yabancı değildim.
Ben hiçbir zaman yabancılarla aynı odada uyumaktan hoşlanmamışımdır, başkası horladığında uyuyamam, ben horlayıp diğerlerini rahatsız ederim diye de tedirgin olurum. Ama trenlerde yolculuk yapmaya başlayınca bu rahatsızlıktan tamamen kurtuldum. Trenin sesi ve rutin sarsıntısı insanı birkaç dakika içerisinde uyutuyor, biraz da yorgunsanız deliksiz uyuyorsunuz. Sabah Moskova yakınlarında uyandım. İyi bir uyku çekmiştim ve yolculuk hiç de kötü değildi; kupe küçük olduğundan biraz dardı platsda yatarken o hissi de yaşamadım.
Sabah herkes kalkıp giyinmeye başladı, çarşaf ve kılıflar toplandı ve kondüktöre teslim edildi, yataklar rulo haline getirilip battaniyelerle birlikte üst katlara konuldu, kupe artık yeni yolcuları için hazırdı. Ben de Rusya'daki ilk tren yolculuğumu vukuatsız tamamlamıştım.
Uzun yolculuklarda trenin durduğu istasyonlarda vakit varsa inip alışveriş yapabilirsiniz. Ruslar genellikle plastik bir kapta satılan nozullardan yiyorlar, kabın üzerindeki naylonu yırtıp içine kaynar su koyarak hazırlanıyor. Ben genellikle trene binmeden önce yolculuğun süresine göre çantama hazır yiyecekler alıyorum, çay ve kahve ile onları yiyorum. Tren lokantasında hiç yemek yemedim.
Yazın trenler de sıcak olduğu için Rusların erkekleri de kadınları da şort giyiyor, erkekler üstlerini de çıkartıyor, ayaklarında terlik plajda dolaşır gibi dolaşıyorlar vagonda. Ben de sıcak günlerde şort, tişört ve terlik giydim. Serin havalarda alt eşortmanla çok rahat edersiniz.
3. mevki kulağa pek hoş gelmiyor ama hiçbir otobüs bu kadar konforlu yolculuk sunamaz. Aslında, otobüsleri nasıl en rahat yolculuk yapılır duruma getiririz diye kafa yorsak 3.mevki vagon planı ortaya çıkardı.
Tataristanın başkenti Kazan - Kazan Sarayı
İkinci tren yolculuğum Moskova'dan Kazana plats vagonda idi, bu da ilk üçüncü mevki deneyimimdi. Vagonda gece yattığımda birkaç farklı noktadan farklı tonlarda horlama sesi geliyordu ama trenin sesi beni kısa zamanda derin bir uykuya daldırmıştı. Açık vagon kupe gibi kapalı yer hissi yaratmıyor, açık havada yatıyormuş gibi hissediyordum. Vagondaki diğer Ruslarla kısa da olsa sohbet ettim, bildiğim Rusçanın yarısını sohbet ederken kullanamıyordum, çünkü kursta aldığım eğitim pratiğe yönelik değildi. Daha sonra karşı bölmede tabletten kitap okuyan bayan takıldığım bir yerde İngilizce olarak yardım isteyip istemediğimi sordu. Ondan sonra onunla ve kızıyla epey sohbet ettim, aslen İsveçliymiş ama bir Rus ile evlenmiş ve Rusya'da yaşıyormuş vs. Asıl önemli olan açık vagonda insanların birbirleriyle rahatça sohbet etmeleriydi ve bu da çok hoş bir yolculuk demekti. Bu arada İngilizcemin zannettiğimden daha iyi olduğunu fark ettim, bu da iyi bir şeydi.benim ingilizcem yetersiz diye bir kenara çekilip oturmayın, siz konuşmaya başlayın yeterki, karşınızdakiler size yardımcı olur, takıldığınız yerde sorup dilinizi de geliştirebilirsiniz.
Otobüsle Yolculuk:
Rusya da uzun mesafelerde otobüsle yolculuk yapılıyor mu bilmiyorum, ama kısa mesafelerde ve tren yolu olmayan yerlerde mecburen kullanacaksınız. Yollar çok kötü değil ama bizdeki gibi karayolu beklemeyin. İrkutsk tan Olhon adasına otobüsle gittim, 7 saat süren yolculuk yaklaşık 25 TL idi. Otobüsler genelde Güney Kore yapımı, kötü değiller. Ulan Ude' den Turka (Türk) Köyü' ne 3 saat 13 TL. Ulan Ude' den Ulan Batur' a 12 saat 56 TL.
Şehirlerde, yakın köylere ve kasabalara giden minibüslerin olduğu otogarlar var, gitmek istediğiniz yerlere bu vasıtalarla gidebilirsiniz. İrkutsk ta Karl Marks caddesinin sonundan sağa doğru 700 metre kadar yürürseniz küçük bir otogara ulaşırsınız. Oradan Olhon adasına ve Angara nehrinin doğduğu Baykal kenarındaki Litvuyanka' ya minibüs ya da otobüsle gidebilirsiniz. Anı şekilde Ulan Ude den Baykal Gölü kenarındaki Turka Köyüne ya da Babuşkin kasabasına midibüs veya minübüsle gidebilirsiniz.
Şehir içi ulaşım:
Rusya da şehir içinde tüm ulaşım araçları kullanılıyor, metro, otobüs, troleybüs, tramvay ve taksiler emrinizde. Doğuya gittikçe sokaklarda daha eski otobüs ve minibüsleri görmek mümkün. Ancak trafik sıkışıklığı diye bir sorun olmadığından bindiğiniz aracın modeli pek de önemli değil. Fiyatlar batı şehirlerinde yüksek doğuya doğru azalıyor. St. Petersburg da metro ve otobüsler 30-32 ruble idi, doğuya gittikçe otobüs ücreti 12 rubleye kadar düşüyor. Tramvaylar ve troleybüsler otobüslerin yarı fiyatına yakın. Bu durum şehirlere göre değişiyor ama elektrikli olduklarından daha ucuz sanırım. Mecbur kalmadıkça taksiye binmedim, sanırım toplam 5 defa bindim. Ulan Ude' de bindiğim tramvaylar 12 Ruble idi, Omsk şehrinde de troleybüs 12 ruble idi ama büyük sırt çantam için ayrıca eşya bileti kesip 11 Ruble aldılar. Başka hiçbir şehirde böyle bir uygulama görmedim.
Ulan Ude - Rusya Buryat Cumhuriyeti başkenti. Moğolistana geçiş yapılan şehir.
Taksiler bizdeki gibi değil, elinizi yola doğru uzatın bir araba duruyor ve fiyatta anlaşırsanız biniyorsunuz. Fiyatlar bizden ucuz, Omsk da hava alanına sabah saat 04.00 da otelden 6 km mesafeye Mercedes taksiyle 7 TL ye gittim. Kazan da hostelden yeni açılan vakzala taksiyle 8 TL ye gittim. Öyle bir yere yapılmış ki taksiyi kullanan genç 5 kere telefonla yer sordu, oraya toplu taşıma aracı aramak anlamsızdı.
St.Petersburg da ve Moskova da metro ile şehrin her yerine kolayca gidebilirsiniz, metro istasyonlarındaki haritalar nereye nasıl gideceğinizi, nerede aktarma yapacağınızı renklerle ve hat numaralarıyla çok güzel gösteriyor.
Gitmeden önce bu metro haritalarını internetten indirip incelerseniz orada yabancılık çekmezsiniz. Örneğin kalacağınız hostelin ya da otelin hangi metro durağına yakın olduğunu biliyorsanız oraya nasıl gideceğinizi bu haritalardan tespit edebilir ve gideceğiniz yere kolayca ulaşabilirsiniz. Moskova' dan doğuya giden eden trenlerin çoğu Kazan Vakzalından (Gar )hareket eder; kırmızı hat üzerindeki "Komsomolskaya İstasyonu" yüz metre yakınındadır.
Metroda siz yerlilerin telaşına aldırmayın, iki dakikada bir tren geliyor, gideceğiniz istikametten emin olunuz. Durakların karşısındaki duvarlarda trenin gideceği istasyonlar yazar, oraya bakarak yönünüzü bulabilirsiniz. Aktarma yapacaksanız tabelaları takip etmeniz yeterli, ilk günlerde sistemi anlayana kadar hiç acele etmeden haritalara ve tabelalara bakınız, ikinci gün kimseye sormadan yolunuzu bulabilirsiniz. Zaten yanlış ta binseniz bir sonraki durakta inip hattınızı değiştirebilirsiniz.
Metro ile yolculuğun tek kötü tarafı hiçbir yer görmüyor olmanız, ben şehir turlarını tramvay ya da troleybüslerle yapıyordum. Bu araçlar merkez hatları takip ediyor, hem kalabalık olmuyor hem de diğer araçların yarı fiyatına. Bu şekilde şehrin her yerini gezebilirsiniz. Kayboldum diye üzülmeyiniz, en yakındaki metro durağını sorunuz, metroya girdiğiniz andan itibaren yine her yer ayaklarınızın altında demektir.
Yeni bir şehre hareket etmeden önce kalacağınız yerin haritadaki yerini öğrenin, mümkünse kaldığınız hostelde hostelin yerini gösteren sayfanın çıktısını alınız. Böylece vazalın önünde gideceğiniz yeri rahatça sorabilirsiniz ve karşınızdakiler de size kolayca izah edebilirler.
Moğolistan da yani Ulan Batur da metro yok, diğer vasıtaların hepsi var; otobüsler 400 Tugruk yaklaşık 50 kuruş, troleybüs 200 Tugruk. Otogar - Dragon dan şehir merkezine gidecekseniz taksiler 10 000 ila 15 000 Tugrug isterler, yolun karşısına geçip 27 numaraya binerseniz şehir merkezine 400 Tugruğa gidebilirsiniz. Moğolistanda trafik berbat, o yüzden tren garına ya da havaalanına gideceğiniz zaman bu duruma hazırlıklı olunuz.
İrkutsk, Sibiryanın incisi - Solda görünen nehir Baykal Gölünden doğan "Angara Nehri
Baykal Gölü civarında araçla seyahat
Grup olarak seyahat edecekseniz gittiğiniz bölgelerde, mesela İrkutsk ya da Ulan Udede, araç ve çadır kiralayıp yörede kısa seyahatler yapabilirsiniz. Hostele para vermeyeceğiniz ve yakıt ucuz olduğu için bütçenizi fazla sarsmaz ve yöreyi gezmenin en iyi yolu budur. Ulan Ude' den İrkutska trenle gelirken gördüğüm manzaralar nefes kesiciydi. Dağdan çam ormanları içinden gelip Baykal gölüne dökülen zümrüt yeşili billur gibi suları olan nehirleri seyretmeye doyamazsınız. Baykal gölüne dökülen üçyüz civarında nehir ve yine aynı civarda birçok göl var. Orman köylerinin evleri tamamen kütükten ve keresteden yapılmış, bir tek çirkin beton bina göremezsiniz. Bu güzellikleri otobüsten ya da trenden seyretmek yerine oralarda kalıp doyasıya yaşamanın en iyi yolu araçla gezmek.
Maalesef araç kiralarıyla ilgili bilgim yok, daha önce aklımda böyle bir düşünce olmadığı için soruşturmamıştım. Ama artık yol arkadaşı bulursam Baykal gölü civarında mutlaka böyle bir tur yapacağım.
Bu geziyi yapacaklara şimdiden "İyi yolculuklar" diliyorum.
