İç Batı Anadolu'da Afyon, Kütahya, Uşak illeri sınırları içindedir. 1981 yılında ilan edilmiştir.Yüz ölçümü 40.948 hektardır. Türk Kurtuluş Savaşında 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz'un 30 Ağustosta zaferle taçlandırılmasıyla sonuçlanan harekatın geçtiği alanları kapsayan milli parkta, Kurtuluş Savaşımıza ait tarihi yerler, anıtlar ve şehitlikler bulunmaktadır. Milli park özellikle otsu florasıyla da ilgi çekmekte, endemik türler barındırmaktadır.

Artık hayatını tamamlamış ve mirasının paylaşılması zamanın geldiği ne inanılan bir ulusun ve bu ulusun lideri ulu önder ATATÜRK'ün 26 Ağustos 1922 günü Kocatepe den başlattığı Büyük Taarruz Harekatı' nda 27 - 28 Ağustos'taki kanlı muharebeler sonucu 27 Ağustos'ta Afyonkarahisar alınır. Afyonkarahisar - Altıntaş ve Dumlupınar üçgeninde beş gün beş gece aralıksız devam eden savaş Başkomutan Meydan Muharebesi ile sona erer. Başkomutan Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK, silah arkadaşları ve Kahraman Mehmetçiğin kesin zaferi ile sonuçlanan Başkomutan Savaşı; Genç Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurulmasına temel teşkil eder.Kurtuluş savaşının geçtiği yerlerdeki tarihi olgular  Başkomutan Tarihi Milli Parkı'nın ana kaynak değerini oluşturur. Milli Park 40.940 Ha. Alanı kapsar, Kocatepe ve Dumlupınar bölümü olmak üzere iki bölümdür.Jeolojik ve Jeomorfolojik yapısı ile sosyo - kültürel kaynak değerleri ve 137.000 şehidimizin yattığı, yeniden "BAYRAK"  olduğumuz, tüm dünyaya TÜRK'ün gücünü bir kez daha gösterdiğimiz bu topraklar Türkiye'nin 17. Milli Parkı olarak ilan edilmiştir.   

 

Kocatepe, Anadolu'nun ve Türk Ulusu'nun kurtuluşunu sağlayan Büyük Taarruz'un 26 Ağustos 1922 tarihinde Başkomutan Mustafa Kemal tarafından başlatıldığı, sevk ve idare edildiği yerdir. Coğrafi yapısı itibariyle, Afyon ve Sincanlı ovalarına hakim bir tepedir. Afyonkarahisar'ın merkez ilçesine bağlı Büyük Kalecik kasabası sınırları içinde ve 1.874 rakımlı bir tepedir. Büyük Kalecik kasabasından 8 km. daha yukarıda olup Afyonkarahisar'a 20 km. uzaklıktadır.

Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, 25 Ağustos 1922 akşamı Kocatepe'ye gelerek 26 Ağustos sabahı Büyük Taarruz'u burada başlatmışlardır. Büyük Taarruz'un ilk safhasını burada tesis edilen karargahından ve halen mevcut olan siperden bizzat sevk ve idare etmiştir. Başkomutan, 27 Ağustos 1922 günü öğle üzeri Kocatepe'den ayrılmışlardır. Milli Mücadele'nin temel taşlarından biri olan Kocatepe'ye, 1953 yılında Milli Savunma Bakanlığı'nca kesme taştan anıt yapılmış ve üzerine çiçek kabartmalı mermer yazıt konulmuştur. 1993 yılında ise Kültür Bakanlığı tarafından Atatürk Anıtı ve çevre düzenlemesi yapılarak ziyarete açılmıştır. 4 ton ağırlığındaki Kocatepe Anıtı bronzdan yapılmış olup kaidesi ile beraber 7.5 metre yüksekliğindedir.

    

Kocatepe Anıtı, şehir merkezinde Örnekevler mahallesinde bulunmaktadır. 1970 yılında yaptırılmıştır. Sürekli açık olup giriş ücretsizdir.

Afyonkarahisar-Büyük Kalecik Kasabasında Kocatepe'ye tek geçit olan Kurtkaya mevkiindedir. Savaşta Kocatepe Karargâhını korumakla görevlendirilen 150 kişilik askeri birlik Kalecik Köyü Kurtkayası mevkiinde mevzilemişlerdi. Şuhut istikametinden 24 Ağustos 1922 akşamı gizlice gelen askerler 25 Ağustos sabahı Büyük Taaruz emriyle harekete geçmiş ve Yunan kuvvetleri Baş komutanı Hacı Anesti General Trikopis'in buraya yardımcı kuvvet gönderilmesi isteğini reddederek "Ben o mevzileri gezdim Türkler o tel örgüleri değil aşmak asla yanına bile yaklaşamazlar" dediği tel örgülerini bir anda aşarak Yunan tümeniyle savaşa başlamıştır. 26 Ağustos 1922 günü öğleden sonra düşmanı Afyon istikametinde kaçırmayı başaran Bayburtlu Yüzbaşı Ağâh ve Sinop'lu Üsteğmen Hulusi Feyzullah 100 kadar askerle birlikte bu mevkide şehit düşmüşlerdir. Büyük Taarruz'un ilk şehitlerinden olan bu kahramanlar için 1972 de Kültür Bakanlığınca burada sembolik olarak yapılmıştır. 1993 de burası genişletilmiş, büyük bir anıt, tören alanı ve geçiş yolları yapılmıştır. 2004 yılında burası yeniden restore edilmiştir. Yüzbaşı Ağâh Efendi ile Üsteğmen Feyzullah Efendi'nin mezarları mermerden basamaklarla çıkılan Selçuklu tarzı kemerleri olan açık türbe şeklinde yapılmıştır. Mezarların üzerleri ise yine Selçuklu mimari tarzı bir kubbe ile kapatılmıştır.

Şehitliğin girişinde sol tarafta yüksek bir mermer kaide üzerinde bronzdan yapılmış sol elindeki sünğüsünü ileriye doğru uzatan Mehmetçik heykeli vardır. Mehmetçiğin ayakları arasında yerde düşman askerleri yatmaktadır.

Afyonkarahisar'ın, şehir merkezinde "Zafer Anıtı" ile Afyonkarahisar Kalesi'nin karşısında mutenâ bir mevkide yer alır. 1915-1920 Cumhuriyet öncesi Saitoğlu Mehmet Sait Efendi tarafından iki katlı olarak yaptırılmıştır. Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin planlandığı ve taarruz emrinin verildiği yerdir. Bina genel hatları ile neo-klasik özellik taşımaktadır. Plan itibariyle de tipik Anadolu evleri tarzında (orta hayat denilen büyük bir sofa, yanlarında bu sofaya açılan odalar) olduğu görülür. Zemin kat (10 oda, 1 toplantı salonu ve sahnesi) ve üst kattan (9 oda ve sergi salonu) oluşan müzede hem Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile ilgili bilgi verilmekte hem de Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa ve Batı Cephesi Harekât Şube Müdürü Tevfik Bıyıkoğlu anısına düzenlenen odalar sergilenmektedir.

Şimdiki Belediye binasının yapıldığı 1930'lu yıllara kadar "Afyon Belediye Binası" olarak hizmete devam etmiştir. Daha sonra yeni Belediye binasının tamamlanması ile bina "Emniyet Müdürlüğü'ne" tahsis edilmiştir. Bina, 1985 yılında Milli Emlak Müdürlüğü'nce "Zafer Müzesi" olmak üzere, Başkomutan Tarihi Milli Park Müdürlüğü'ne tahsis edilmiştir. 

Bu binanın önemi, tüm ulusun ölüm-kalım mücadelesi verdiği bir döneme (1919-1922) ait olmasından, 27 Ağustos 1922'de Afyon Karahisar'ın düşman işgalinden kurtuluşunu müteakip, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Garp Cephesi Komutanı İsmet İnönü, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa ve Garp Cephesi Hareket Şube Müdürü Tevfik Bıyıklıoğlu'nun bu tarihi binada kalmalarından ve burayı karargâh olarak kullanmalarından ileri gelmektedir.

26 Ağustos 1922 sabahı Afyon Kocatepe'de başlayıp 9 Eylül 1922 günü İzmir'de sona eren, Türk vatanını Yunan işgalinden kurtaran Büyük Taarruz'da şehit düşen subay ve Mehmetçiklerin aziz hâtıralarını yaşatmak amacıyla İzmir-Afyon-Antalya karayolu kavşağındaki tepe üzerinde yaptırılmıştır. Şehitlik; şadırvan, namazgâh, otopark, mezarlık bölümlerinden oluşmaktadır. Mezarlık bölümünde 100 subay ve 400 erin adı yer almıştır. Heykeltıraş Prof. Tankut Öktem tarafından yapılan Atatürk'ü Kocatepe'de gösteren heykel ve heykeltıraş Metin Yurdanur'un iki rölyefi şehitliği süslemektedir. 

1.591 m. Rakımlı Şehitlik, Afyonkarahisar'ın 43 Km. Güney batısında yer alan Çiğiltepe'de yer almaktadır. 27 Ağustos 1922 günü Muharebelerinde şehit düşen askerlerimizin anısına yapılmıştır. O anı, ATATÜRK 04 Ekim 1922 günü T.B.M.M.'de yaptığı konuşmasında şöyle anlatır;

"Bu taarruz gününde (27 Ağustos 1922) en sol cenahta bir tümenimiz (57. Tümen) taarruzunu tevcih ederken kuvvetlerini biraz yekdiğerinden uzakça bulundurmuştur. Bu itibarla düşman üzerine müessir bir tazyik yapamıyordu. O tümen komutanı Reşat Bey namında bir zattı. Bu zatı çok önceden tanıyorum Muş'ta beraber muharebe yaptık. Çok kıymetli bir askerdi, şahsen bana çok muhabbeti ve kıymeti vardı. Telefonla sordum. "Niçin hedefinize ( Çiğiltepe'ye ) vasıl olmadınız?" dedim

Cevaben: "Yarım saat sonra hedeflere vasıl olacağız." dedi. Halbuki; maatteessüf yarım saate bu hedefler elde edilememişti. Tekrar sorduğum zaman telefonda Reşat Bey'in son bir veda namesini okudular. Orada diyordu ki: "Yarım saat zarfında size o mevkileri almak için söz verdiğim halde, sözümü yapamamış olduğumdan dolayı yaşayamam."

Kısa süre sonra Çiğiltepe alınmış ancak, Şehit Komutan Miralay Reşat Bey bu müstesna anı görememiştir.

 

 

  

  

Başkomutan Gazi Mustafa Kemal PAŞA'NIN 30 Ağustos 1922 Büyük Meydan Muharebelerini sevk ve idare ettiği; Karargâhının bulunduğu 1.181m. rakımlı tepedir.

Çatılmış silahların uzaktan görünüşü veya alev alev meşale hissi uyandıran Zafertepe - Çalköydeki Zafer Anıtı, asıl manası ile Kurtuluş Savaşı'nı sembolize eder. Anıtı bir kütle olarak meydana getiren değişik yöndeki üçgen bloklar; Milletimizin, yakın ve uzak milletlerin göstermeye hazırlandıkları haksızlığa feveran, iç ve dıştaki düşman kuvvetlerinin mukabil hareketlerini ve çeşitli müdahalelerden sonra, milletin tek vücut halinde birleşerek kazandığı 30 Ağustos Zaferini canlandırır ve gelecek nesilleri Türk Milletinin içte ve dışta meydana gelebilecek kötü tesirlere karşı, er geç birleşerek Zafere gidilebileceğini sembolize eder.

 

  

Başkomutan Gazi Mustafa Kemal PAŞA yanına Genelkurmay Başkanı Fevzi PAŞA ve Batı Cephesi Komutanı İsmet PAŞA'yı alarak 31 Ağustos 1922 günü erken saatlerde Dumlupınar'dan Başkomutan Meydan Muharebesinin yapıldığı Savaş Alanına hareket eder. Muharebe Alanını gezerken BERBERÇAM TEPE'de Yunan top mermisinin açtığı çukura gömülmüş bir sancaktar görür. Aziz Şehit toprağın üzerinde katılaşmış kolu ile sancağı dimdik tutmaktadır. Bu durumdan duygulanan Başkomutan Gazi Mustafa Kemal PAŞA savaş sonrasında yapılacak Şehit Asker Anıtı için bunun sembol alınmasını emreder.

30 Ağustos 1924 yılında temeli kendisi tarafından atılır. Başkomutan Mustafa Kemal ATATÜRK temel atma töreninde şöyle der "Hiç şüphe edilmemelidir ki yeni Türk Devletinin temeli burada atıldı. Ebedi hayat burada taçlandırıldı, bu sahada, bu semada dolaşan şehit ruhları, Devlet ve Cumhuriyetimizin ebedi muhafızlarıdır. Burada temelini attığımız "Şehit Asker" anıtı işte o ruhları, o ruhlarla beraber gazi arkadaşları, fedakâr ve kahraman Türk Milletini temsil etmektedir."

  

1914-1918 Birinci Dünya Savaşı'nda dokuz cephede savaşmak zorunda kalan Anadolu Evlatları bu defa da Sevr Antlaşmasını yırtmak, İstiklali sağlamak amacıyla, 1919-1922 yıllarında, Başkomutan Mustafa Kemal PAŞA' nın çevresinde köylüsüyle, kentlisiyle, kadınıyla, erkeğiyle, doğulusuyla,  batılısıyla, kuzeylisiyle, güneylisiyle amansız bir ölüm-kalım savaşına girerler, işte bu Kurtuluş Savaşında, Cephede ve Cephe Gerisinde 137.000 Şehit verilir. Bu Şehitlerimiz adına, Kütahya İli Dumlupınar İlçesi sınırları içerisindeki Cafer Gazi Tepesi ve eteklerine Kültür Bakanlığı tarafından Dumlupınar Şehitliği yapılarak 1992 yılında ziyarete açılmıştır.

ŞEHİT BABA-OĞUL ANITI Bu anıt; 1912 yılında daha oğlu Mehmet 8 yaşında iken Balkan Savaşına katılmak için köyünden ayrılan, daha sonra sırasıyla Galiçya, Hicaz, Yemen, Kafkasya'da 11 yıl cepheden cepheye koşarak çarpışan, Çetmili (Çetmi: Konya' nın Taşkent ilçesine bağlı bir kasabadır.) Kara Ali Çavuş ve oğlu Onbaşı Mehmed'in muhteşem destanını sembolize eder. 

Çetmili Kara Ali Çavuş, Anadolu' da Milli Mücadele başlayınca, Doğu Cephesinden Kurtuluş Savaşına koşmuş, Başkomutan Meydan Muharebesinde 19 yaşındaki Alay Sancaktarı Mehmet Onbaşı ile karşılaşmıştır. Mehmet Onbaşı, Onun 11 yıl önce bırakıp gittiği oğludur. Bu büyük asker, 31 Ağustos 1922 günü, 11 yıl sonra kavuşabildiği oğlunun kollarında şehit düşmüştür. 

Oğlu kahraman Onbaşı Mehmet de 9 Eylül 1922 günü İzmir'e giren birliğin başında şehit olmuştur. Anıt 30 Ağustos 1992 de ziyarete açılmıştır. 

MİLİSLER ANITI Milli Mücadelede şehit düşen sivil vatandaşlarımızı sembolize eden bir anıttır. 

ÜÇ KOMUTAN ANITI Milli Mücadelemizin üç büyük komutanı olan Atatürk, İsmet Paşa ve Fevzi Çakmak anısına yapılmıştır. 

MEHMETÇİK ANITI Milli Mücadelede süngüsünü takmış düşman üzerine saldırmaya hazır binlerce Mehmetçiğimizi sembolize eden bir anıttır. 

  

Kurtuluş Savaşı sırasında Gazi Mustafa Kemal'in, karargâh olarak kullandığı bu ev aslına uygun olarak yeniden yapılmış ve ''Atatürk Karargâh Evi'' olarak 30 Ağustos 2003 tarihinde ziyarete açılmıştır.

  

 

Önemli bir kısmı Başkomutan Tarihi Milli Parkı sınırları içinde geçen ve zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz'un ilk karargâhı Kocatepe'de kurulmuştur. Şuhut İlçesi Çakırözü Köyü'nden Kocatepe'ye 1922 Ağustos'unun 25'ini 26'sına bağlayan gece hareket eden komuta grubu Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Mareşal Fevzi Paşa ve İsmet Paşa'nın izlediği yol, Bakanlıkça ZAFER YOLU olarak yeniden projelendirilmiştir.

25 Ağustos günü Şuhut İlçemizde düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlanan Zafer Haftası, aynı günün gecesinde saat 23.00'de Ulu Önder ATATÜRK'ün Kocatepe Cephesine ordularımızı naklettiği Şuhut - Çakırözü Köyü'nden geçen ve Gazi Paşa Çeşmesi'nin de bulunduğu  " Zafer Yolu" ndan halkımızla yürüyerek Kocatepe'ye ulaşılmaktadır. Şuhut Kocatepe arasındaki Zafer Yolu 18 km'dir.

 

 

  

Milli parkın en önemli kaynak  değeri olan harp tarihi arazinin jeolojik yapısı ve bitki örtüsüyle de desteklenmektedir Kocatepe ve Dumlupınar   bölümlerinde yer alan ormanlık alanlar içerisinde bütün yıl su bulunan vadi boyları, göletleri, pek çok endemik türü kapsayan bitki örtüsü ve yaban hayatı zenginlikleri milli parkın diğer kaynak değerlerini oluşturmaktadır.

  

 

 

Başkomutan Tarihi Milli Parkı; İç Batı Anadolu'da, Afyonkarahisar ve Kütahya İlleri sınırları içerisinde yer almaktadır. Ankara - İzmir Karayolu, Ankara - Antalya Karayolu ile ulaşılabilmektedir.

http://www.milliparklar.gov.tr

http://bolge13.ormansu.gov.tr

http://www.milliparklar.gov.tr