Bölge, Gambiya Nehri'nin 350 km'lik bir güzergahı boyunca 100 km genişlikteki bir şeritte 1.000'den fazla anıtın olağanüstü birlikteliğini temsil eden dört büyük taş daire grubundan oluşur. Sine Ngayène, Wanar, Wassu ve Kerbatch'tan oluşan dört grup, 93 taş daireyi ve çok sayıda tümülüsle, bazıları, M.Ö. 3. yüzyıl ile M.S. 16. yüzyıl arasında tarihleri gösteren malzemeleri ortaya çıkarmak için kazılmış olan cenaze höyüklerini kapsar. Kızıl kil sütunlarının taş daireleri ve ilişkili cenaze höyükleri bir arada, 1.500 yıldan fazla bir sürede oluşmuş geniş bir kutsal araziyi temsil eder. Müreffeh, oldukça iyi organize olmuş ve geleceğe sirayet eden bir toplumu yansıtır. (© UNESCO Dünya Mirası Merkezi)

Dünya Kültürel Mirası olarak tescillenilen bölge, Batı Afrika'nın batı bölümünün en ucunda, Gambia Nehri ile Senegal Nehri arasında konumlanan 4 büyük megalitik daire grubuna ev sahipliği yapmaktadır. Gambia'daki ''Wassu'' ve ''Kerbatch'' ile Senegal'deki ''Wanar'' ve ''Sine Ngayene'' alanlarının oluşturduğu bu bölge, Gambia Nehri boyunca 100 km genişliğinde ve 350 km uzunluğunda bir araziye yayılan 1000 den fazla taş daire ve ilintili tümülüslerin olağanüstü bileşimini temsil etmektedir. Bu dört grup birlikte, bazılarında kazı çalışmaları devam eden, bazılarında ise 1. ve 2. milenyumlar arasından günümüze kadar tarihlenen çömlekten demir aletler ve süslemeye kadar değişen arkeolojik malzeme ve insan cenazelerinin ortaya çıkarıldığı 93 daire ve ilişkili alanlardan oluşur. Bu dört megalitik alan yörede toplanmanın en yoğun olduğu yerlerdir ve Afrika'nın en büyük ırmaklarından biri boyunca serpilmiş 1000'den fazla taş dairenin bulunduğu geniş bir alana yayılan bir geleneksel anıtsal megalitik yapıyı temsil eden seçkin değere sahiptir.

Sine Ngayane kompleksi, tescilli bölgedeki en büyük alandır. Kompleks, bir tane çift dairenin de dahil olduğu 52 dikili taş daireden oluşmaktadır. Alanda toplam olarak 1102 oyma taş vardır. Monolitlerin çıkarıldığı ve yaklaşık 150 taş kaynağının izinin sürülebildiği taş ocağı, tescilli bölgenin dışında olup takriben 1 km güneydedir. Kompleks 1970 yıllarında ve daha yakın zamanlarında Bocoum ve Holl tarafından kazıldı. Kazılar, taş daireler ile bağlantılı olan çoklu definler zamanından önce tekli definlerin yapıldığını saptamıştır. Wanar kompleksi (Senegal) bir tane çift dairenin de dahil olduğu 21 daireden oluşmaktadır.  Wanar kompleksinde, bazılarının iki yarısı arasına gerilmiş bir çapraz parçası olan 9 adet ''lir'' taşı ya da çatal taş (V biçimli taş) bulunmaktadır. Wassu kompleksi (Gine) 11 daireden ve bu dairelerle ilişkili frontal taşlardan oluşmaktadır. Bölgedeki en yüksek taşların olduğu alandır. Bu megalitik daireler konusunda yapılan en yakın kazılar 1964 ve 1965 yıllarına, Evans ve Ozanne liderliğindeki İngiliz ve Gambiyalıların işbirliğine kadar uzanır. Mezar buluntuları milattan sonra 927 ve 1305 yılları arasında yapılan anıtların tarihlenmesini sağladı. Kerbatch kompleksi bir tane çift dairenin de dahil olduğu 9 daireden oluşmaktadır. Kerbatch kompleksi, alandaki varlığı bilinen sadece bir adet ''bifid'' taşına sahiptir.     

KAYNAK: © UNESCO World Heritage Center 

ÇEVİRİ: © Cemil / Gezialemi.com

Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: 2006

Liste Sıra No: 1226

Niteliği: Kültürel 

Yeri:  Gambia - Senegal

Koordinatlar: N13 41 28 W15 31 21

Linkler: © UNESCO İnternet Sitesi