Van gölü kıyısında yer alan ve tarihi M.Ö. 900'e uzanan Ahlat yerleşimi; Selçuklu dönemi taş işçiliği, inanışları ve yaşam biçimini en güzel şekilde yansıtan mezar taşları ile UNESCO Dünya Miras Listesi'ne 2000 yılında kayıt ettirilmiştir.
Şehrin tarihi M.Ö. 900'lü yıllara kadar uzansa da, MS 12.-15. Yüzyıllar arasına tarihlenen mezar taşları ile ünlüdür. Anadolu mezar mimarisi çerçevesinde mezarların boyut ve tasarımı bakımından İslâm dünyasında önemli bir yere sahiptir... Ahlat'ta, Anadolu'da erken Türk döneminin en seçkin mezar taşları ve türbelerinden olan Ahlat mezar taşları görülür. Bu eserler, sadece dönemin teknik ve dekoratif birikimi ile ilgili önemli bilgi kaynakları olarak değil, aynı zamanda isimleri buradaki yazıtlarda yer alan önemli ustalar ve zanaatkârlar hakkında tarihi kaynaklar olarak rol oynamaktadır"
FOTOGRAF: Ahlat Mezar Taşları © Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
Ahlat, Bitlis İli'nin bir ilçesi olarak Van Gölü'nün batı kıyısında yer alır. En eski ve dönemine göre en önemli Anadolu Türk yerleşimlerindendir. İslâm dünyasında da çok önemli bir yere sahiptir.
Bizans, Mervaniler, Anadolu Selçukluları, Ahlatşahlar, Eyyubiler, Moğollar, İlhanlılar, Dilmaçoğulları, Celayirliler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safaviler ve Osmanlı Devleti'nin hakimiyeti altına girmiştir. Tarihî mezar taşları, kümbetleri türbeler, akıtlar, mağara evleri, köprüler ve camiler gibi mimarî mirasları ile ön plana çıkmaktadır. Ahlat, Nemrut ve Süphan volkanlarının arasında kalmış, volkanik taş olarak zengin bir yerleşimdir.
FOTOGRAF: Ancient tombstones in the historical cemetery of Selcuk Turks from 12th century © Mehmetkrckrc / Wikipedia Commons / CC BY-SA 4.0 (29.10.2018)
Kültürel miras, Van Gölü'nün batı kıyısında, Bitlis ilinin Ahlat ilçe merkezinde yer almaktadır. Ortaçağ Türk Mezarlık Mimarîsi hakkında önemli bilgiler sunan bir açık hava müzesi niteliğindedir. Ahlat'ın iklim koşulları altında mezar taşları, mevsimsel hava sıcaklığı farklarının yüksek olmasından kaynaklı bozulmalara maruz kalmıştır. Ancak yine de önemli sayıda mezar taşı ayakta kalmayı başarmıştır.
Ahlat içerisinde altı adet geniş alan kaplayan tarihî mezarlık vardır.
1. Kırklar Mezarlığı
2. Taht-ı Süleyman Kabristanı
3. Harabe Şehir Kabristanı
4. Meydanlık Kabristanı
5. Kale Mezarlığı
6. Merkez Kabristanı
Bu mezarlıklarda bulunan mezar taşlarını üç ana gruba ayırmak mümkündür:
1. Çatma lahitler.
2. Şahidesiz prizmatik sandukalar (a. Tek parça gövdeli basit sandukalar , b. Gövdeli ve kapaklı sandukalar).
3. Şahideli mezarlar (a. Silindirik sandukalar, b. Sütun biçiminde sandukalar, c. Üç parçadan oluşan üzeri açık sandukalar, ç. Tekne biçiminde sandukalar, d. Dikdörtgen prizma biçiminde tekparça sandukalar).
KAYNAK:
© Kültür ve Turizm Bakanlığı
© tr.wikipedia.org
© Dünya Mirası Olma Yolunda "Urartu Ve Osmanlı Eski Yerleşimi Ahlat Mezar Taşları" Kültürel Mirası-Veysel ÖZBEY https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/997819
Dünya Mirası Geçici Listesine Giriş Tarihi: 2000
Liste Sıra No: 1401
Niteliği: Kültür Mirası
Yeri: Bitlis, Türkiye
Koordinatlar: 38° 45'N-42° 30'E
Linkler:
