Sofya'nın 8 km güney batısındaki Lying ilçesinde yer alan Boyana Kilisesi, üç yapıyı içeren bir dini komplekstir. Kilisenin ilk bölümü olan doğu kanadı binası 11. yüzyılda inşa edilmiştir. Başlangıçta bir tapınak olarak tasarlanmış olan bu bölüm, Yunanlıların tipik, haça benzeyen, çaprazlama mimarisine benzer şekilde planlanmıştır. Tamamı tuğladan yapılan kilisede bir adet kubbe bulunmaktadır. Kuzey ve güney cepheleri üç gizli kemer tarafından birleştirilmiştir. Ortadaki kemer kenardakilerden daha uzun olmakla beraber, bu kemerler binanın yapısından bağımsızdır.
13. yüzyılda, kraliyet ailesine de oldukça yakın olan 2. Bulgar devletinin batı bölgesindeki feodal yönetici Sebastocrator Kaloyan ve karısı Desislava, kilisenin genişletilmesini emretti. Bunun üzerine inşaatçılar ilk kilisenin batı duvarına iki katlı yeni bir bina eklediler. Bu binanın giriş katından ilk kiliseye direk giriş vardır ve bu kat merkez binanın girişi olarak tasarlanmıştır. Dikdörtgen biçimindeki giriş katının üstünü silindir biçiminde bir kubbe kaplamaktadır. Cephelerin birleşim yerleri, ilk kilisede olduğu gibi figürlerle bezenmiştir. Kuzey ve güney cephelerinin her biri ikinci kat seviyesinde olan dört tane gizli kemeri vardır. Güney duvarındaki kemerlerden biri daha geniş olarak yapılmış ve ibadet yerinin ikinci katına giriş olarak kullanılmıştır. Sebastocrator ailesi tarafından genişletilen ve yenilenen kilise, tablolarla süslenmiş ve 1259 yılında takdis edilmiştir. Kilisenin bir bütün olarak tamamlanması 19. yüzyılda olmuş, kilise batıya doğru genişlemiş ve ilk halinden uzaklaşmıştır.
© Ann Wuyts / Wikimedia Commons / CC-BY-2.0
Kiliseyi bu kadar önemli kılan temel unsur iç dekorasyonlarındaki fresklerdir. Pek çokları buradaki fresklerin en iyi muhafaza edilmiş Doğu Avrupa ortaçağ eserlerinden olduğunu belirtmektedir. Bu freskler, daha sonra Tirnovo artistik okulunu etkileyecek olan duvar resimlerinin de başlangıcıdır. 14. ve 16. yüzyıllarda Sırbistan, Rusya ve Athos Dağında bulunan manastırlarda yaygın kullanılmaya başlanan dini duvar resimlerinin kaynağı da bu fresklerdir. 240'dan fazla insan figürünün resmedildiği fresklerde 80'den fazla sahne yer almaktadır. Yakın tarihe kadar freskleri kimin yaptığı bilinmezken restorasyon çalışmaları sırasında fresklerin birinde "1. Vasiliy" adında bir imza keşfedilmiştir. Ressamın bu kadar zaman gizli kalması, Ortodoks inancına göre bu tarz resimleri yapanların kimliğinin gizli kalması gerekliliği olarak açıklanmaktadır.
KAYNAK : © UNESCO World Heritage Center
ÇEVİRİ : © Arif Oral / Gezialemi.com
AVATAR: © Todor Bozhinov / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0
© Public Domain / Wikimedia Commons
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi: 1979
Liste Sıra No: 42
Niteliği: Kültür
Yeri: Sofya, Bulgaristan
Koordinatlar: N42 38 60 E23 16 0
