10 bin yıl öncesine ait 400 mağaranın 90'ı hala içinde yaşanır durumdadır. Bu mağara evlerde oda sayısı yediye kadar çıkabilmektedir. Her biri yaklaşık 20 metrekare genişlikte olan bu odalarda tavan yüksekliği iki metreyi bulmaktadır.
FOTO: wiki Kvbch - Maymand village, www.wikipedia.org - CC BY-SA 3.0,
Mağaralar modern yaşamın araçlarından mahrum değildir. Elektrik çekilmiş olduğu için buzdolabı, hatta televizyon bile bulunmaktadır. Ama su döşenmiş değil, ayrıca havalandırma sorunu var. Yemek pişirmek ve ısınmak için yakılan ateş duvarlarda is izleri bırakmaktadır.
Köyde bir zamanlar Zerdüştlük dini yaygınmış. Bir zamanlar tapınak olarak kullanılan, bugün müze işlevi gören bir mağarada bunun izlerini görmek mümkün. 7. yüzyıldan itibaren İslam hâkim olmaya başlamış. Bugün dünyanın az sayıdaki mağara camilerinden biri burada bulunuyor.
FOTO: public domain, www.wikipedia.org
Köylülerin çoğu hayvancılıkla uğraşıyor. Yazları dağlardaki otlaklarda besledikleri hayvanları kışın kendileriyle birlikte mağaralara taşıyor ve yer altına oyulmuş ahırlara yerleştiriyorlar. Köylüler ayrıca sağlıklı ve uzun yaşamalarını sağladıklarına inandıkları şifalı bitkileri de topluyor.
Bugün çok daha az insan mağaralarda yaşamayı tercih etmekte ve kışları kasabaya taşınmaktadır. Yıl boyunca köyde kalanların toplam sayısı ancak 150'yi buluyor. Bu sayının giderek azalması Maymand'daki yaşam tarzının korunmasına tehdit teşkil etmektedir. Köy, 4 Temmuz 2015'te UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak listeye eklenmiştir.
